Er komen steeds meer modelbanen – in N en H0 – met een (binnen)haven. Daar hoort natuurlijk een schip in. Daarbij kun je denken aan een stilliggend passagiersschip, een varende rondvaartboot of een varende veerpont. Een vrachtschip dat ook nog eens echt beladen en gelost wordt met een walkraan, het geheel niet alleen volledig zelfgebouwd maar ook nog eens bewegend gemaakt met behulp van een Arduino, is een ontwerp van onze lezer Ruud de Veld. Ik heb met zijn toestemming dit ontwerp hier gedeeltelijk integraal maar ook op diverse punten wat aangepast, overgenomen. In de nabije toekomst zullen we ook Ruuds oplossing voor die rondvaartboot en de veerpont – ook bestuurd met Arduino’s – plaatsen.

Nog even wat opmerkingen. Voordat je begint met bouwen, zou ik eerst de volledige artikelteksten doornemen en zorgen dat je een beetje een beeld krijgt van wat er gemaakt gaat worden. Dat voorkomt teleurstellingen tijdens de bouw.
Bedenk ook dat de afgebeelde foto’s gemaakt zijn door Ruud maar door mij gekopieerd en uitvergroot. Dat verbetert het inzicht in het bepaalde bouwaspect. Het nadeel is wel dat je daardoor een wat grove korrel op de foto ziet maar mijns inziens is dat geen probleem. Je kunt daardoor specifieke aspecten – speciaal bij de bouw van het binnenvaartschip – goed leren kennen. Het helpt je bij het bereiken van een goed eindresultaat.
Veel bouwplezier!

Koen Kuijpers

We beginnen met de hijskraan met twee steppermotoren.

foto 001

We maken gebruik van een aantal modules die apart zullen worden beschreven.
1. Bouwbeschrijving van de hijskraan
2. Bouwbeschrijving van het binnenvaartschip
3. Bouwbeschrijving van de kademuur
4. Arduino Nano, stepperdrivers aansluitingen en sketch (het programma) voor de Arduino

Benodigdheden hijskraan:

foto 002 (wil deze en de volgende foto’s zien, ga dan naar www.modeltreinenclub.nl)

• Bouwdoos van een hijskraan of complete hijskraan zoeken met Google of eBay
• Blokje hout bouwmarkt
• Steppermotoren twee stuks type 28BYJ-48 via AliExpress
• As 3 mm of dikker indien gewenst. Bijvoorbeeld bij www.aduis.nl
• Tandwielen twee stuks, een op de as van de steppermotor en de andere op de as van de kraan. Via AliExpress.
• Snaarwiel om te hijsen, snaarwiel zit op de andere steppermotor.
• Zwart garen om te hijsen.
• LED verlichting voor interieur en als werklamp buiten.

Foto 003

In het hout is een gat gemaakt om de steppermotor te kunnen bevestigen. Deze steppermotor zorgt voor het draaien van de hijskraan.

Foto 004

De steppermotor voor het hijsen zit hier aan de zijkant, het zwarte garen loopt via een snaar en een wieltje naar de hijshaak. Ook zijn de aansluitdraden voor de twee LED’s zichtbaar. Eén in de cabine en een zit aan de voorzijde van de kraan.

Foto 005

Hier is de verbinding tussen de kraan en de steppermotor goed zichtbaar. Er is dus gebruik gemaakt van een rubberen band voor de aandrijving van de kraan. Er is dus bewust niet gebruik gemaakt van tandwielen, meer daarover later.

Foto 006

Voor een goede geleiding van de hijsdraad wordt de kraan voorzien van geleidewieltjes.

Foto 007

De kraan loopt (niet echt) over twee spoorstaven. Dit is alleen voor het zicht. Je kunt eventueel deze kraanrails over je hele kademuur laten doorlopen. Je ziet op de foto een open stukje met daarin een aandrijfwiel. Wanneer je helemaal klaar bent, wordt dit nu zichtbare gedeelte alsnog bedekt met een vlak stukje hout.

Foto 008

De lasten die worden gehesen en gelost, bestaan op deze foto uit kabel haspels. De haspel is hol en voor dit doel gevuld met lood. Ook de haak is verzwaard met lood. Hierdoor blijft het hijsgaren nergens haken en gaat het hijsen en lossen zeer soepel. Natuurlijk kun je de haspel vervangen door andere lasten. Bijvoorbeeld boomstammen of vaten. Denk daarbij wel aan voldoende gewicht.

Foto 010

De Kademuur

Alvorens we overgaan tot de bouw van het binnenvaartschip, maken we eerst de kademuur. Die is gemaakt van losse strookjes fineer die op een plaat karton zijn geplakt. De opstaande palen maak je van balkjes 3 x 3 mm. Dit soort hout (ook het balsahout voor het binnenvaartschip) verkrijg je meestal in een hobbyspeciaalzaak. Wanneer ze het niet op de treinenafdeling hebben, loop je naar die van de boten modelbouw!

Foto 011

Heb je in de rommeldoos nog wat ladders liggen (N of H0), plak die dan langs de kademuur. Daarmee gaan de bemanningsleden aan boord! In het voorbeeld van Ruud is de kademuur verouderd met wat verdunde Oost-Indische inkt.

Foto 012

Dan nu eerst de Arduino Nano voor de hijskraan

De Arduino Nano en de stepperdrivers kun je verkrijgen bij AliExpress. Ook bestel je daar de diverse aansluitkabeltjes. Zoek op de website van AliExpress naar aansluitkabels voor de Arduino of Raspberry.
Er zijn complete sets te koop voor man/man, man/vrouw en vrouw/vrouw aansluitingen.

Nog even dit: stel dat de stroom uitvalt tijdens het draaien of hijsen van de kraan. Dan staat de kraan in bijna alle gevallen niet haaks op het binnenvaartschip en de lasthaak is dan niet omhoog. Omdat de kraanaandrijving met een rubber bandje is uitgevoerd, kun je de kraan met de hand draaien zodat hij weer in de uitgangspositie staat. Dus haaks op het binnenvaartschip. Ook is de steppermotor, die zorgt voor het hijsen, voorzien van een slipkoppeling waardoor ook de hijsdraad met de hand kan worden opgedraaid. Zodanig dat de haak bovenaan staat.

Dan nu de Arduino sketch (het programma).

Op de website www.arduino.cc staat een volledige beschrijving hoe deze sketch kan worden gedownload naar de Arduino.

Aansluitschema: In dit schema is niet aangegeven dat je optioneel de cabine en voorzijde van de kraan nog met een LED kunt uitvoeren.

Foto 013

De kraan en lasthaak moeten altijd in een begintoestand staan om het aangeboden programma juist te kunnen uitvoeren. In dit geval moet de kraan dus haaks op het binnenvaartschip staan en de lasthaak omhoog. Het programma kan dan de handelingen juist uitvoeren. Als nu de LED aangaat (gedurende 4 seconden) dan kan het programma veilig worden beëindigd en staat alles weer in de beginsituatie. Dus wachten tot de LED brandt alvorens de stroomkabel te verwijderen. Ook geeft de LED aan dat het programma nu kan worden gewijzigd. Vind je de tijd om het programma te wijzigen nog te kort, dan kan dat in de sketch worden gewijzigd.

NB: Je vindt de volledige sketch in de artikelbeschrijving in de Modeltreinenclub.nl onder de rubriek: Inspiratie/scenery.
Dat geldt ook voor alle foto’s die bij dit artikel behoren.

VEEL SUCCES!

Dan nu de bouwbeschrijving van het binnenvaartschip

Dit is voor een deel opgebouwd uit balsahout en voor een deel uit karton en papier. Bij de bouwbeschrijving hoort een groot aantal foto’s en schetsen. Die komen allemaal aan bod in de tekst. Bedenk overigens dat de gegeven afmetingen in N schaal zijn (1 : 162). Voor H0 ga je de afmetingen verdubbelen. Dus waar 10 cm staat, neem je in H0 20 cm. Weliswaar kom je dan uit op schaal 1 : 81 (wat iets kleiner is dan de 1 : 87 van H0) maar dat is te verwaarlozen. Wanneer je in schaal 00 rijdt (het Engelse equivalent van onze H0), zit je aardig in de buurt. Formeel is de scenery in een 00-baan schaal 1 : 100 (dat rekent en tekent lekker makkelijk) maar met 1 : 81 is dit ook acceptabel.

Foto 101

De voorbeeld N-spoor modelbaan van Ruud heeft behalve een haven met kraan ook een losstation. Dit losstation kan door middel van een elektrisch te bedienen valluik stortgoed in de boot storten. Zoals kolen, bieten, zand, enz. De kraan kan stukgoed (pallets, kratten, haspels, voertuigen zoals tractoren in het ruim plaatsen (of op het dek met gesloten luiken). De bouwbeschrijving van de kraan hebben we hierboven gezien. Die van het losstation zullen we apart behandelen.

In de vakhandel bestaan er binnenvaartschepen in de schaal 1 : 160, bijvoorbeeld die van Artitec. Maar dit schip heeft al stortgoed in het ruim liggen en is bovendien nogal prijzig. Ruud de Veld nam wel dit schip als voorbeeld om het zelf te maken (rechts op de foto zie je de boot van de firma Artitec).
Met een beetje geduld en handigheid moet aan de hand van onze bouwbeschrijving zelf een fraai exemplaar kunnen worden gebouwd. Neem vooral de tijd!

Foto 102

Benodigdheden:
• Hout 7 mm
• Balsa 6 mm
• Balsa 1,5 mm
• Koperdraad bijvoorbeeld uit een UTP kabel 1,5 mm dik
• Plastic vel 1 mm
• Dik papier
• Fineerstrookjes
• Verf – wit, zwart, grijs en bruin
• Veel geduld en doorzettingsvermogen

Noot: UTP staat voor ‘Unshielded Twisted Pair’. Het is een netwerkkabel die bestaat uit 8 aders, opgedeeld in duo’s (met de kleuren blauw, groen, oranje en bruin). Er zijn nog andere kabels om data te transfereren, zoals een Coax- of glasvezelkabel, maar UTP wordt doorgaans gebruikt voor internetverbindingen.

Foto 103

Het maken van de mal

De mal dient als basis voor het overnemen van de grootte van het dek van de boot op een plankje balsa. Je kunt de mal ook gebruiken voor meer cascodelen, wanneer je de boot hoger op het water wilt laten liggen dan alleen met het dek (waardoor ook je ruim visueel dieper wordt).
De mal wordt gemaakt op een vel plastic van bijvoorbeeld 1 mm dik. Snij de mal uit zodat je een goed bruikbaar stuk plastic hebt. Leg het daarna op een stuk balsa hout van 6 mm dikte.

Zie de tekening voor de afmetingen van de mal. De afmetingen zijn (dus) voor schaal 1 : 160 maar deze tekening is zelf niet op schaal. Wil je de boot in H0, dan verdubbel je de gegeven afmetingen. Het dek van de boot wordt dan dus 40 cm lang.

Foto 104

Het bouwen van het casco

Teken met een potlood de mal af op het plankje balsa van 6 mm. Vervolgens met een scherp hobbymes de afgetekende mal uitsnijden of uitzagen. Wil je dus een boot die hoger op het water ligt dan 6 mm, maak dan een tweede en eventueel een derde laag. Je krijgt dan een scheepshuid hoogte van respectievelijk 1,2 of 1,8 cm. Het maakt daarbij niet uit of je een boot voor N-spoor maakt of voor H0.

Het is van belang dat je vervolgens de randen van het uitgezaagde (gesneden) dek en of de verhogingsdelen vloeiend maakt. Gebruik hiervoor schuurpapier of een (nagel)vijltje. Denk ook aan de vorm van de boeg en de achtersteven! Met name de verhogingsdelen moet je op gevoel een wat schuin aflopende vorm geven, zodat boeg en achtersteven korter worden ten opzichte van het bovendek.

Foto 105

Het maken van de verhogingen aan voor- en achterzijde

De voorsteven en het hek (de achterzijde) lopen iets omhoog ten opzichte van het vrachtruim. Hiervoor maken we gebruik van een plankje balsahout met een dikte van 1,5 mm en de reeds gemaakte mal.

Foto 106

De verhoging aan de voorzijde is (voor N-spoor) 3,5 cm lang. Dit wordt dus 7 cm voor H0. Teken het aantal centimeters af met een potlood op de mal en leg de mal op het plankje. Teken langs de lijn op het balsa plankje van 1,5 mm dikte de juiste lengte en trek vervolgens over het plankje tussen de beide lengtelijnen de dwarsnaad.
Snij of zaag vervolgens dit gedeelte uit het balsa plankje.
De verhoging aan de achterzijde is 6 cm (12 in H0) lang. Teken het aantal centimeters af met een potlood op de mal en leg de mal op het plankje. Je legt nu de mal opnieuw op het plankje van 1,5 mm dikte en tekent langs de lijn van de mal op dezelfde manier dit deel af op het balsa plankje.
Snij of zaag vervolgens ook dit gedeelte uit het balsa plankje.
Schuur nu voorzichtig een schuine kant aan de dwarsnaad van beide uitgesneden verhogingen met dit als resultaat:

Foto 107

Foto 108

Lijm nu met witte houtlijm beide verhogingen op de deklaag. Werk met schuurpapier nog wat oneffenheden weg en plamuur de naden.

Wanneer je extra delen hebt uitgesneden om het dek hoger te maken, plak je deze nog niet op elkaar en aan het dek. Eerst ga je het vrachtruim nog uitsnijden. Maar je kunt alvast wel de rond aflopende voor- en achtersteven vorm geven.

Foto 109

Maken van een uitsparing voor het vrachtruim

De afmetingen voor het ruim zijn in N: 2,5 x 9 cm en in H0 5 x 18 cm. Ook hiervoor gebruiken we een mal. Die kan worden gemaakt van dik papier of weer van een plastic vel.
Als de mal is gemaakt, leg je deze op het dek (leg de mal op 4 cm van de boeg (voorzijde)) en trek met een potlood de omgeving van de mal af op het hout. Vervolgens snij je zeer voorzichtig het vrachtruim eruit. Vijl alle oneffenheden weg en verf nu het dek in een witte grondverf. Doe dat aan alle kanten om krom trekken van het hout te voorkomen.
Heb je verhogingen gemaakt (zeg maar “tussendekken” ), snij dan in die tussendekken ook deze mal uit, zodat het ruim dieper komt te liggen. Je kunt desgewenst de laatste gesloten laten. Dan heb je een bodem voor het vrachtruim en tegelijk een bodem voor het schip. Het waarom vertel ik later.
Overigens is het beter om ook nu alle tussendekken en de bodemplaat in de grondverf te zetten.

Foto 110

De volgende fase is het verven van het dek (en de rompdelen) in een zwarte kleur, maar voor we dat kunnen gaan doen maken nog eerst de bolders, want die worden ook zwart geverfd.

Maken van de bolders

De bolders worden van gemaakt van kaasprikkers, alleen zijn deze nog te dik om direct te kunnen gebruiken. De dikte van deze prikkers moet worden teruggebracht naar 1 mm (N) en 2 mm (H0).

Foto 111

Gebruik hiervoor een elektrische miniatuurboor en een klein vijltje. Een schuurpapiertje kan natuurlijk ook. Probeer (als het lukt) om aan de bovenkant van een bolder een ronde uitstekende kop te laten zitten. Bolders hebben zo’n verdikking om te voorkomen dat het meertouw over de bolder wegglijdt.

Foto 112

In de romp moeten nu nog de 1 mm (respectievelijk 2 mm) gaatjes worden geboord voor de 8 bolders. Deze kleine gaatjes maak je met een fijn handboortje.

Foto 113

Vervolgens de kaasprikkers boven het ronde kopje op 3 mm (6 mm) lengte afknippen en plaatsen in de voorgeboorde gaten. Laat ongeveer 1 mm (2 mm) boven het dek uitsteken. De bolders plaatsen op 2 en 2,5 cm van de voorzijde en op 4,3 en 4,8 cm vanaf de achterzijde en ongeveer 1 mm van de zijkant (deze afstanden kun je voor beide schalen aanhouden). Lijm de bolders op hun plaats.

Foto 114
Lijm alle tussendekken – indien van toepassing – op hun plaats en verf het dek en het casco. Neem hiervoor zwarte satijn acrylverf.

Maken van het stuurhuis

Het stuurhuis wordt gemaakt van een massief stukje hout met de volgende afmetingen voor spoor N: LxBxH = 1,6 x 1,4 x 1,5 cm en voor H0: LxBxH = 3,2 x 2,8 x 3,0 cm.

Foto 115

Het blokje wordt aan de onderzijde iets schuin gevijld om te voorkomen dat het stuurhuis naar voren helt wanneer je het straks op het (verhoogde) achterdek plaatst (zie foto). Je vijlt het naar achteren schuin.
Het stuurhuis wordt in een grijze kleur geverfd (hoogglans) en beplakt met papier waarin de ramen worden uitgesneden.
Neem voor het uitsnijden van de ramen een nieuw mesje!! Accentueer de ramen en deuren met een potlood.
De afmetingen voor de hoeken zijn niet aangeven maar dat komt ook niet zo nauw, werk hier op gevoel.

Kajuit

Foto 116

De ramen van het stuurhuis worden gemaakt van een strookje papier dat even hoog is als het stuurhuis zelf.
Leg dit strookje papier om het stuurhuis heen en druk het papier goed aan op de hoeken. Vervolgens vouw je nu het papier langs de vouwranden en trek je aan de binnenzijde van dit papier een potloodlijn over de vouwranden.
Hierdoor worden deze dus goed zichtbaar.
Maak hierna een hulplijn vanaf de bovenzijde van het papier op 5 mm (N) respectievelijk 10 mm (H0). Gebruik een mal met vierkante gaten om de ramen op dezelfde hoogte af te tekenen. Die kun je natuurlijk zelf maken maar je kunt ze ook met potlood aftekenen op het papier. Snij nu voorzichtig de ramen uit dit strookje papier.
Lijm het strookje papier op het stuurhuis.

Foto 117

Foto 118

Vervolg stuurhuis

Het stuurhuis krijgt nog een dak dat bestaat uit twee lagen plastic, de afmetingen voor het gedeelte dat op het dak wordt gelegd is rondom een heel klein beetje groter dan het dak. De tweede laag heeft dan weer de afmetingen van het dak.
Leg het stuurhuis met de bovenzijde op een stukje plastic, teken de omtrek van het dak af op het stukje plastic.
Let op! Het dak moet een ietsje groter zijn dan de omtrek van het stuurhuis. Knip of snij dit gedeelte uit.
Het tweede tevens bovenste gedeelte van het dak wordt op dezelfde wijze afgetekend maar nu precies even groot als de omtrek van het dak. Knip of snij ook dit gedeelte uit.
Lijm nu beide delen op elkaar. Je krijgt daardoor een dak waarvan het bovenste plaatje iets over het stuurhuis uitsteekt.

Foto 119

Het groene deel is het iets grotere dan het (hier ter onderscheid) in oranje weergegeven deel.

Het samengestelde dak is op het stuurhuis gelijmd, later wordt dit dak nog donkergroen geverfd. Dit doen we tegelijkertijd met het woongedeelte en andere onderdelen.

Foto 120

Maken van het woongedeelte

De afmetingen van het woongedeelte zijn voor N-spoor: LxBxH = 3 x 3 x 0.6 cm en voor H0: LxBxH = 6 x 6 x 1,2 cm.

Foto 121

De achterzijde van het woongedeelte heeft afgeronde hoeken. Om dit te bereiken, kun je een 10 eurocent munt nemen in spoor N (neem een dubbel zo grote voor spoor H0) en teken die af op het blokje balsahout.

Foto 122

De bovenzijde wordt beplakt met een stukje plastic van 0.5 mm dik en met dezelfde afmetingen als het blokje hout als dak.
Daar waar nodig plamuur je de ruwe kant van het balsa blokje.
Verf de zijkanten nu met een grijze kleur.

Foto 123

Neem een strookje papier dat even hoog is als het woongedeelte. Vouw dit om het woongedeelte heen en druk het stevig aan op de beide hoeken, breng een potloodstreep aan op de vouwlijnen. Teken twee horizontale hulplijnen zowel onder als boven op ongeveer 1,5 mm (N) – 3 mm (H0).
Doe dit aan de binnenzijde. Meet nu 5 mm (N) van de vouwlijn en teken de ramen 3×3 mm zoals aangegeven. Doe dit aan beide zijden van de papierstrook. Snij nu met een scherp mesje de ramen uit. Voor H0 meet je dus 10 mm van de vouwlijn en tekent de ramen 6 x 6 mm.

Foto 124

Lijm nu dit strookje met de uitgesneden ramen op het woongedeelte.

Foto 125

Teken de breedte van het stuurhuis af op het woongedeelte en zaag voorzichtig de uitsparing uit. De uitsparing is 5 mm diep (N), 10 mm diep (H0).
Het stuurhuis moet geplaatst gaan worden in de uitsparing van het woongedeelte.
Let op! Lijm nog niets vast!

Het maken van de opstaande wanden in het vrachtruim

Hiervoor nemen we weer een stukje plastic van 0,5 mm dik en zagen (snijden, knippen) daaruit de 4 wanden.
Kijk eens of je nog een stukje plastic met groeven hebt. Het mag natuurlijk ook gewoon glad plastic zijn.
De afmetingen van de strookjes zijn:
2 strookjes van 9 cm x 6 mm (N), respectievelijk 18 cm x 12 mm (H0) en
2 strookjes van 2,5 cm x 6 mm (N), respectievelijk 5 cm x 12 mm wanneer je geen extra diep vrachtruim hebt gemaakt. Is dat wel zo, meet dan de totale hoogte van het vergrote vrachtruim en gebruik die afstand plus 1 mm (N) of 2 mm (H0). Hierdoor steken de wanden van het ruim iets boven het dek uit. Dat voorkomt dat aan dek lopende mensen in het ruim vallen.
Snij wanneer je geen verhoogde cascowanden gebruikt, ook een bodemplaatje uit. Neem daarvoor de afmetingen 2,5 cm breed en 9 cm lang voor N en 5 cm breed en 18 cm lang voor H0.

Foto 126

Nadat de wanden zijn gesneden kunnen ze in het ruim worden gelijmd. Afhankelijk van de kleur die het plastic reeds heeft, kun je dit verven of zo laten. Bedenk dat je de binnenwanden van het ruim een contrasterende kleur wilt geven. Waar het dek zwart is (en de romp), geef je de wanden van het ruim een witte kleur.
Het stuurhuis is nu nog niet gelijmd. We moeten namelijk eerst nog de opstaande randen (de reling) aan de voor- en achtersteven nog maken.

Reling voor de voor- en achtersteven

De voor- en achterstevenrand zijn de opstaande randen (de reling) van het schip. We maken ze van dik papier.
Met een scherp mes en langs een stalen liniaal worden de strookjes papier uitgesneden.
De afmetingen zijn 2 mm breed en voor de voorsteven 9 cm en voor de achtersteven 5,5 cm lang (N). In H0 worden deze stroken 4 mm breed (de hoogte dus van de reling) en respectievelijk 18 en 11 cm lang.

Foto 128

Nadat de papierstroken zijn uitgesneden, kun je ze met de hand alvast wat rond buigen. Dit helpt het vastlijmen op een later moment.

Foto 129

Hier is de achterstevenrand aan het dek geplakt.

Foto 130

Zo ziet de voorsteven er uit nadat hij aan het dek is vastgelijmd.

Foto 131

Nu de romp gereed is, kan het stuurhuis ook definitief op de boot worden gelijmd.

Toegangsdelen voor het onderschip

Foto 132

Vanaf het dek kun je het benedendekse gedeelte (machinekamer, opslagkamers, slaapruimtes onder het woongedeelte) bereiken via een soort trappenhuis. De trappen zijn afgedekt met luiken en deuren. De afmetingen op deze foto zijn in N. Voor H0 moet je ze dus verdubbelen.

De beide toegangsdelen bevinden zich direct achter en voor het laadruim (de voorste is bedoeld om het kabelgat en de ankerkluisen te bereiken). Ze worden gemaakt van een klein stukje massief hout met de afmeting L = 2,5 cm (N), H = 5 mm (N) en B = 5 mm (N). Dit wordt voor H0: L = 5 cm, H = 10 mm en B = 10 mm.

Foto 133

Deze beide balkjes maak je iets schuin aflopend vanuit het midden. Daar in het midden is de maat 5 mm en aan weerszijden wordt dit 4,5 mm (N). Voor H0 dus 10 mm naar 9 mm. Het is heel weinig maar zorgt dat aanstonds de toegangsluiken een klein beetje hellen naar de zijkanten.

Foto 134

Op de beide balkjes komen twee luiken te liggen. De balk aan de achterzijde krijgt twee deuren (om toch te kunnen afdalen bij gesloten luiken). Ook komt er boven op deze achterste balk een ontluchtingspijp.

Foto 135

De toegangsdeuren en de luiken zijn gemaakt van dun fineer. Je kunt daarvoor wellicht het fineer gebruiken dat in een sigarenkistje wordt toegepast of in een (houten) doosje met Franse kaas. Het is zo dun als papier en laat zich redelijk gemakkelijk snijden met het hobbymes. Kun je daar niet over beschikken, neem dan stevig bruin karton.
Gebruik je fineer, dan kun je dit beitsen in een bruine kleur. Bij gebruik van karton is een doorzichtige acrylverf aan te raden.
Het ontluchtingspijpje kun je maken van een kaasprikker (of een dikke satéprikker) en krijgt een deksel van soortgelijk materiaal (maar dan groter). Deze ontluchter wordt wit geverfd.

Foto 136

Verf nu de balkjes groen en verf ook gelijk het dak van het stuurhuis en het woongedeelte groen. Lijm vervolgens alle luiken, deuren en het ontluchtingspijpje op de balkjes.

Bovenlicht met ramen

Het bovenlicht (daklicht) met ramen wordt op het woongedeelte geplaatst.

Foto 137

De afmetingen op de foto zijn in N en worden dus verdubbeld voor H0.

Foto 138

Het daklicht wordt weer gemaakt van een stukje hout van 1 x 1 cm en 3 mm dik (N). Voor H0 is dit 2 x 2 cm en 6 mm dik.
Vijl de zijkanten schuin tot 2 (4) mm dik zodat je een aflopend dak krijgt. Vervolgens het geheel wit verven. Na drogen worden de 4 ramen geplaatst. Ook weer gemaakt van papier volgens het reeds eerder aangegeven recept. Je kunt voor de ramen donker groen papier (uit een tijdschrift) knippen en die op de zijkanten lijmen.

Het maken van een naambord

Het naambord kan worden gemaakt van koperdraad en een koperen plaatje. Het wordt geplaatst boven het daglicht maar op het dak van het woongedeelte.
Het koperdraad dat als steun fungeert, wordt aan het plaatje gesoldeerd. Voor wie dit iets te moeilijk wordt, kan het ook worden gemaakt van twee kaasprikkers en een plaatje karton, dat tussen de prikkers gelijmd wordt.
Voordat je het naambord gaat plaatsen, boor je eerst met een heel fijn boortje twee gaatjes in het dak van het woongedeelte. Dan lijm je de staanders er in vast.

Foto 139

Op de foto zie je de afmetingen in N. Voor H0 mag je het verdubbelen.

Foto 140

Op deze foto is het naambord wit geschilderd en op zijn plaats gelijmd. Wanneer je wit karton gebruikt, hoef je alleen de kaasprikkers wit te schilderen.

Ankerlier

De ankerlier wordt gemaakt van satéstokjes, Chinese eetstokjes en wat hout. Het zijn veelal materialen die je altijd wel in huis kunt vinden. De afmetingen staan op de tekening in 1 : 160. Voor H0 ga je alles weer verdubbelen.

Foto 141

Hier krijg je een indruk van wat je met de stokjes kunt doen. Let op het kleine stukje rondhout dat afgezaagd is van een dikker stokje.

Foto 142

Het is wat priegelwerk maar ook deze stukjes heb je nodig. Het gaat hier om twee staanders met een rond gevijlde of geschuurde bovenzijde, het asje en de dop.

Foto 143

Dit is de materiaaltekening.

Foto 144

Wanneer je de lier in elkaar hebt gelijmd, kun je hem zwart verven. Het grote wiel aan de ene zijde en de dop aan de andere zijde worden wit. Je ziet ook de plaats waar de lier gelijmd moet worden.

Stuur- en bakboordlichten

Knip uit groen en rood papier twee smalle strookjes. Wanneer je echt werkende lampjes wilt hebben, zul je LED’s moeten gebruiken. Je kunt ook volstaan met twee ongekleurde kralen te gebruiken. Voor N kan het zelfs een druppel tin zijn.

Foto 145

Vouw nu de twee gekleurde strookjes papier in een rechthoek en knip ze op lengte (zie voorbeeld).

Foto 146

Lijm de papierstrookjes en de kraaltjes (soldeerdruppels) op het achterdek. Wanneer je geen LED’s gebruikt, verf je de kraaltjes of de soldeerdruppels in de kleuren rood en groen.
Wanneer je LED’s gebruikt, neem je een rode en een groene LED.

Links op het achterdek (bakboord) komt de rode lamp. Rechts (stuurboord) komt de groene lamp. Om het onderscheid te kunnen onthouden, is hier een ezelsbruggetje: GRAS = Groen Rechts Aan Stuurboord.

De opbergkasten, de dekluiken en twee kranen

Foto 147

Op deze foto zie je drie dekluiken. Deze moet je niet verwarren met de luiken voor de trappenhuizen. Die zijn al gemaakt en geplaatst.
Ook nu weer zijn de vermelde afmetingen in N. Voor H0 ga je weer verdubbelen.
Gebruik voor deze toegangsluiken stukjes overgebleven hout. Wanneer je in N werkt, kun je er ook een houten wasknijper voor slopen en de twee helften gebruiken. Wanneer je ze geplaatst hebt, verf je ze in een bruine kleur.

Maak de beide kranen van montagedraad met een dikte van 0,5 mm (voor N) of 1 mm (voor H0). Je kunt ze lijmen of solderen.

Op de foto zie je plaats waar de luiken komen.

Foto 148

Eén kraan komt op de voorplecht (om het anker te kunnen lieren) en één op het achterdek aan bakboordzijde. Veelal dient deze om een personenauto mee te voeren op het dak van het woongedeelte of om een reddingssloep te laten vieren. Wil je dat laatste niet, dan kun je de kraan in het midden van het dak achteraan plaatsen.

Rookkanaal en luchtrooster van de machinekamer

Het rookkanaal (de schoorsteen) van de machinekamer wordt gemaakt van een stukje koperdraad met isolatie van 1,5 mm lengte met een harde kern van 1 mm (voor spoor N). Voor H0 neem je een lengte van 3 mm en een dikte (kern) van 2 mm. Wordt dit je te lastig, dan neem je een satéprikker die je aan beide uiteinden iets dunner schuurt of vijlt.

Foto 149

Verf het dikke deel van de schoorsteen zwart en het uitstekende dunne deel wit. Vervolgens lijm je de schoorsteen en de luchtinlaat (het rooster) op het achterdek net buiten het woongedeelte (zie de foto).

Foto 150

Het anker

Maak het anker van koperdraad (1,5 mm dik in N, 3 mm in H0) zoals op de foto is aangegeven. Soldeer ze aan elkaar en verf het anker matzwart.

Foto 151

Voor de ankergaten – waar doorheen een stalen ketting loopt in het grootbedrijf – gebruik je twee witte kralen. Voor spoor N zijn ze 2,5 mm breed en voor H0 5 mm. Schuur of snij ze door de helft (wanneer je dit goed kunt, heb je aan één kraal genoeg om er twee ankergaten van te maken), lijm ze op de boeg en schilder ze wit. Wanneer kralen te lastig zijn, kun je ook de isolatie van elektriciteitsdraad nemen waarvan je twee kleine rondjes afsnijdt (uiteraard zonder de kern), die je dan op de boeg lijmt. Verven is nu meestal niet nodig omdat de isolatiedraad wit gekleurd is.

Foto 152

De nationaliteitsvlag

Met wat handigheid kun je uit wit papier en viltstift of verf een Nederlandse vlag maken. Je mag ook een feestprikkertje met een vlaggetje nemen dat de vishandel hanteert bij nieuwe haring. Ook kun je ze in de supermarkt kopen om op blokjes kaas of worst te plaatsen. Plaats de vlag achter het woongedeelte op het dek.

Foto 153

Je ziet op deze foto hoe het dek iets omhoog komt waar de reling op wordt gelijmd.

Nog enkele details

Foto 154

Op het dek worden nog enkele ronde roosters (luchtpijpen) geplaatst. Ook kun je (wanneer de bolders te moeilijk waren) bolders maken van montagedraad met een witte mantel waarvan je niet de kern verwijderd (dat bevordert de stijfheid). In N gebruik je montagedraad 1,5 mm en in H0 draad van 3 mm. De lengte doe je op gevoel. Denk wel aan het maken van de ronde kopjes.
In de vakhandel (modelbouw) kun je ook losse voorgevormde koperen bolders kopen, bedoeld voor modelbotenbouwers. Ook die kun je zwart schilderen en aan dek lijmen.

Foto 155

Een reddingboei voor op de opbergkast aan de voorzijde van het stuurhuis maak je van een stukje witte draadisolatie (1,5 of 3 mm doorsnede) waar je rode strepen overheen trekt met een fijn kwastje. Vastlijmen en klaar is Kees.

Je hebt nu een mooi binnenvaartschip maar je hebt langs het dek naast het ruim nog geen reling. Indien gewenst kun je op de open liggende plaatsen een dunne strook dik papier lijmen (ook wit schilderen) zodat niemand overboord kan vallen bij het langslopen langs het ruim. Een mini-reddingsloep mag in de achterkraan hangen en op het dak van het woongedeelte kun je eventueel een mini-box kwijt voor de baby en een wasrek met wat wapperende kleren. Maar ja, dat moet je zelf maar uitvogelen…

Deze boot kan niet varen. Je kunt hem vastlijmen op het water van de binnenhaven. Daarbij denk je aan de bodem van het ruim, die – wanneer hij niet is afgedekt – het blauw van het water laat zien.
Wil je hem af en toe weghalen zonder dat je de hierboven bedoelde tussendekken en de bodemplaat hebt gemaakt, verstevig dan de onderkant door een platte bodem tussen de rompdelen te lijmen.

Ten slotte

Op dezelfde wijze kun je ook één of meer duwbakken maken, waarvan de afmetingen dan ingekort worden door het wegvallen van het voordek en het achterdek met woonhuis en machinekamer. Dergelijke bakken worden aan elkaar gekoppeld gevaren met een sleepboot, voorzien van een duwrek aan de boeg. De sleepboot heeft veelal een hydraulisch op en neer te bewegen stuurhuis om bijvoorbeeld over drie gestapelde containers te kunnen kijken. Gebruik voor de sleepboot ook de bouwbeschrijving van het binnenvaartschip maar verwijder het ruim en maak het dek achter het woonhuis langer. Plaats hierop een daklicht zoals op het woonhuis voor de machinekamer en plaats tegen het woongedeelte een stevige bolder. Weliswaar doet die bij een duwboot geen dienst, maar een sleepboot zonder bolder is geen gezicht.

Een kleine radarmast op het stuurhuis kan de hele boot afmaken. Zo’n radarmast maak je van een geknikte satéprikker (slechts licht knikken om de mast de radarantenne te kunnen laten dragen) en de antenne maak je van een in de lengte doorgesneden stukje draadomhulsel. Schilder dit in een zilverkleur of metaalkleur.

Foto 156

De knikarm van de antenne is bedoeld om de antenne omlaag te draaien wanneer het binnenvaartschip een lage, vaste brug (niet ophaalbaar) moet passeren zoals op veel grote rivieren.

Veel plezier met de bouw en straks met een werkende haven!

Nogmaals: Je vindt alle foto’s en programmeer beschrijvingen in het desbetreffende artikel in de Modeltreinenclub.nl. Mocht je nog geen lid zijn kun je hier lid worden: Klik hier

Koen Kuijpers