Na mijn laatste artikel over het verschil en de keuze tussen 2-rail en 3-rail kreeg ik een hoop vragen over hoe het dan zit met het maken van een keerlus in 2-rail (3-rail heeft dit probleem niet, aangezien beide spoorstaven massa zijn). In dit artikel zal ik hier antwoord op geven door uit te leggen wat het probleem is, en wat de mogelijke oplossingen zijn:
Het keerlus probleem
Als bij 2rail de linker en rechter spoorstaaf contact met elkaar maken ontstaat er kortsluiting, vandaar dat de wielen van de modeltreinen niet met elkaar verbonden zijn. Het probleem bij een keerlus is nu net dat je met de wissel de verkeerde spoorstaven met elkaar verbind. Ook bij een driehoek zal hetzelfde probleem optreden, en in sommige modelspoorbanen wordt er onbewust een keerlus gemaakt, mocht je dus kortsluiting hebben op de baan en weet niet waar het vandaan komt dan is het zeker nuttig om te kijken of je niet per ongeluk de verkeerde spoorstaven met elkaar verbind.
Gelukkig zijn er relatief simpele oplossingen voor dit probleem, voor digitaal modelspoor zijn er kant en klare keerlusmodules te koop en voor de analoge banen zijn er ook kant en klare oplossingen:
Keerlus oplossing analoge modelspoorbaan
Alle oplossingen voor het keerlus probleem komen er op neer dat je de polariteit van het spoor wisselt op het moment dat de trein zich volledig in de keerlus bevindt, zodat deze op de juiste manier door zal rijden en er geen kortsluiting plaats vindt.
Het van polariteit veranderen van de spoorstaven wordt ompolen genoemd en kan op verschillende manieren. Zo zijn er oplossingen met diodes, een extra trafo, schakelaars en wisselcontacten.
De eerste oplossing die we gaan bekijken is de oplossing met vier diodes, deze oplossing is zowel zelf te maken als kant en klaar te kopen. Voor deze oplossing dienen er 3 isolatielassen gemaakt te worden, een na de wissel aan het begin van de keerlus, vervolgens halverwege de keerlus (met minimale afstand van twee x de langste loc), en een aan het einde van de keerlus voor de wissel. De keerlus bestaat nu uit 3 sectie, sectie 1 waar het spoor gevoed wordt door de transformator, sectie 2 welke verbonden is met sectie 1 d.m.v. Een diode in de zogenaamde doorlaatrichting en sectie 3 welke verbonden is met sectie 1 d.m.v. Een diode in de sperrichting.
Een diode is een elektrisch onderdeel dat stroom maar in één richting door kan laten, feitelijk dus een ventiel en kan in twee richtingen geplaatst worden, zodat het alleen + of alleen – doorlaat.
De diode tussen sectie 1 en 2 zorgt ervoor dat de trein de keerlus in kan rijden, de diode tussen sectie 3 en 1 zorgt ervoor dat er geen kortsluiting plaatst vindt en dat sectie 3 geen rijspanning heeft en de trein dus stil zal komen te staan op de isolatielas tussen sectie 2 en 3. Door vervolgens de transformator om te draaien zal de polariteit veranderen en zal de diode tussen sectie 3 en 1 de stroom doorlaten en zal de trein verder rijden.
Een nadeel van de oplossing met diodes, is dat de trein stil komt te staan, en dat de keerlus een vaste rijrichting heeft.
Een voorbeeld van een kant en klare oplossing met diodes is deze van Fleischmann
Een tweede oplossing waarbij deze nadelen niet aanwezig zijn, is het isoleren van de keerlus en deze apart voeden met een tweede transformator. Het voordeel is dat deze oplossing zeer makkelijk te realiseren is, nadeel is dat meer handelingen moet doen om de trein door de keerlus te krijgen.
Keerlus oplossingen digitale modelspoorbaan
Bij digitale modeltreinen wordt de rijrichting niet langer bepaald door de polariteit van de rails, maar door het digitale commando dat naar de decoder in de digitale modeltrein wordt gestuurd, tevens ook de reden waarom treinen op hetzelfde spoor in dezelfde richting kunnen rijden. Echter bestaat nog steeds het probleem van kortsluiting omdat de verkeerde spoorstaven in contact met elkaar komen.
De oplossingen van dit probleem gaan uit van de volgende werking: op het moment dat de trein zich volledig in de keerlus bevindt, wordt de polariteit omgedraaid. Een dergelijke oplossing kun je zelf maken, maar de meeste hobbyisten kiezen er voor om een kant en klare oplossing te gebruiken in de vorm van een keerlusmodule.
Keerlusmodule met kortsluit detectie
Het eerste type keerlusmodule, en misschien wel de meest populaire is gebaseerd op kortsluiting detectie . De module detecteerd in enkele milliseconden of er kortsluiting plaats vindt en zal direct de polarieit omdraaien, nog voordat de kortsluiting beveiliging van de centrale ingrijpt. Deze module kan worden aangesloten door de keerlus met twee isolatielassen te isoleren en deze sectie te voeden met de keerlusmodule ertussen.
Een voorbeeld van een dergelijke module is deze van Train Modules
Keerlusmodule met aanmeldsectie
De tweede oplossing en de door de puristen meer geliefde oplossing (omdat er geen daadwerkelijke kortsluiting plaats vindt) is de door middel van aanmeldsecties werkende keerlusmodule. De keerlus wordt opgedeeld in twee aanmeldsecties en een keerlus sectie. In de aanmeldsecties wordt gedetecteerd welke rijrichting de trein heeft en aan de hand hiervan wordt de stroom in de keerlus sectie aangepast. T.o.v. Van de kortsluit detectie module is het meer werk om aan deze module aan te sluiten (vanwege de aanmeldsecties).
Keerlus module met aanmeldsecties
Een voorbeeld van een dergelijke module is deze van TAMS
Hou bij het gebruik van een (digitale) keerlusmodule tijdens het ontwerp rekening mee dat de langste mogelijk trein zich volledig in de keerlus moet kunnen bevinden.
==============TOEVOEGING===============
Zo als hieronder in de reacties staat, en ik vergeten ben te vermelden in het artikel: Diodes hebben een bepaalde waarde, deze waarde heeft betrekken op de spanning waarbij ze doorbranden (en de spanning waarbij de diode Überhaupt werk) de minimale waarde is N007
Met dan aan roes
========================================
Duidelijk uitgelegd, bedankt Koen
bedankt zeer goed uitgelegd
spijtig je had bij moeten vertellen als men diodes plaatst dat deze minstens een N007 waarde moeten hebben anders kunnen ze doorslagen(piekspanning)
@roes ik heb dit nu opgenomen in het artikel, bedankt voor de reminder
Heel duidelijk uiteengezet. Bedankt.
Prima oplossing zo Koen. Kortsluiten geeft ook bij mijn ESU centrale problemen. die reageert zo snel op kortsluiting dat hij er mee stopt. Maar ik ben ook zeer tevreden over het gebruik van de compacte lichtsluis van de website avontuur in miniatuur. Werkt heel fijn. vn deze site gebruik ik ook de bezetmelders (stroomdetectie) ze leveren heel mooie prints en de onderdelene zijn bij Conrad verkrijgbaar.
Prima oplossing zo Koen. Kortsluiten geeft ook bij mijn ESU centrale problemen. die reageert zo snel op kortsluiting dat hij er mee stopt. Maar ik ben ook zeer tevreden over het gebruik van de compacte lichtsluis van de website avontuur in miniatuur. Werkt heel fijn. vn deze site gebruik ik ook de bezetmelders (stroomdetectie) ze leveren heel mooie prints en de onderdelene zijn bij Conrad verkrijgbaar.
heel duidelijk uitgelegd hier kan ik wat mee
bedankt
groetjes Willem
heel mooi uitgelegd koen ik kan hier zeker verder mee
maar wel analoog bedankt.
zeer interesante uitlag
en is het proberen waard
bedankt
koen
mijn dank is groots ,ondanks mijn jaren ervaring al is dat al 14 jaar geleden kwam ik er niet meer uit …nu wel weer
bedankt
hg joost
Mooi stukje geschreven. Leuk om te lezen. MAar er zijn meer opties beschikbaar. Daarom is de volgende link ook interessant: http://www.floodland.nl/aim/info_keerlus_1.htm
Persoonlijk vind ik de optie interessant om het aan de wissel te koppelen, danwel via relais+voeding van rail achter wissel (bij de Fleischmann wissel even het stroombruggetje uit de wissel halen) en parallel op de sturing van de wisselmagneet. Je moet toch de wissel bedienen (handmatig of digitaal) en kan je ook goed de bezetmelders via het relais laten lopen voor positiebepaling.
Het is proberen waard had ik eerder moeten weten bedankt
probleem opgelost , bedankt
Erg nuttig, het probleem was deels bekend maar met deze uitleg weer geheel opgefrist.
Bedankt Koen,beter kan je het niet uitleggen.Ook de minimale waarde N007 is goed doorgespeeld.
Bedankt voor de goede uitleg, Koen.
Groeten van Jo
het probleem met keerlus is dus simpel op telossen
hier heb ik denk ik nog wel een oplossing voor anneloogrijders en die een keerlus willen maken
haal wat isoleerschoentjes zo dat je de hele keerlus stroomvrij krijgt dan leg je het neer zorg er wel voor dat de keerlus goed aansluit op de wissel meet de afstand op van het paneel tot de verste bocht in de keerlus zorg er dan voor dat je twee lange draden hept die je kruislings aansluit
dus als je een draat van rood en zwart hebt
rood op zwart
en
zwart op rood
draai je dan aan de trafo lijkt mij het probleem ook opgelost tezijn
zo bespaar je geld en heb je geen twee handelingen tedoen met twee trafo’s
misschien heeft koen nog een toevoeging maar dat hoor ik wel
Groeten uit friesland
Koen, duidelijk zo. Ik heb een vraag die daarmee verband houdt. Ik ben bezig met de bouw van een gelijkstroombaan (Fleischmann). Ik ga digitaal rijden met de treinen. In de baan zit een draaischijf. 6052. mij is geadviseerd om de spoorstaven hiervan niet aan te sluiten om kortsluiting te voorkomen. Klopt dat?
Had ik ook en ik heb juist de spoorstaven met elkaar verbonden en de draaischijf niet. De draaischijf heeft nu alleen voeding als hij voor de juiste spoor staat.
zeer nuttige tips
bedankt
Diudelijk uitgelegd, bedankt
Koen,
Het zit weer deksels goed in elkaar, die uitleg van je.
Hier heb ik zeker weer wat aan met de verdere opbouw
van onze modelspoorbaan. Groet Jeroen
Dit is nu de (electra)fase waar ik me op moet storten. Dus ben ik er blij mee. Bedankt.
Nu weet ik eindelijk waar de sluiting vandaan kwam, bedankt.
Hallo
Allemaal mooi maar wat is de nominale spanning van zo’n N007 of maakt dat niet uit
ja
De link onderaan naar de TAMS keerlusmodule is onjuist, die verwijst ook naar de module van Fleischmann
Wat een super mooi boek ik ben er heel blij mee
Wellicht zie ik iets over het hoofd. Maar ik dacht aan een oplossing voor een keerlus die hier niet wordt genoemd.
Uitgangspunt daarbij is dat veel digitale treinen ook prima rijden op analoog spoor.
Mijn idee nu is om de keerlus geheel te isoleren (aan beide kanten dubbele isolatie) en via een analoge travo van stroom te voorzien.
De lus is daardoor maar in 1 richting te rijden. Maar mijns inziens treed er nergens kortsluiting op.
Is mijn aanname correct?
Alvast bedankt voor de reacties.
Met vriendelijke groet,
Ruud de Sterke
Is die kursus ook voor n spoor, ik stap namelijk over van marklin HO naar fleischmann n spoor zodat ik mijn digitale baan groter maken en word in uw boeken ook behandelt hoe ik mijn wisseld seinen ontkoppelrails ed digitaal kan aansturen
Ik probeer een Lenz LK200 aan te sluiten op mijn Fleischmann draaischijf. Resultaat: altijd maar kortsluiting. Foto’s van mijn aansluiting naar Lenz gezonden en tevens naar Elwira, de verkoper. Antwoord: alles is goed aangesloten. Wie biedt mij een alternatief merk?
Is er ’n kant en klare print die mijn keerlus kan bedienen
mijn baan is n spoor
dank , groetjes , Henk Kramer
Hallo Koen
waar kan ik ’n kant en klare keerlus mou//print kopen
grpetjes , Henk Kramer
Hoi koen,
ik lees je artikel over de keerlus super intressant en duidelijk nu heb ik een vraag over een draaischijf handmatig hoe werkt een draaischijf precies ik ben namelijk in gevecht met de polariteit.
Een draaischijf moet toch 360graden kunnen draaien en dan z’n werk doen ik kom er niet uit moet de schijf stroom krijgen van den hoofdbaan of moet de schijf z’n stroom krijgen van het spoor wat op dat moment aansluit op de draaibrug.
Heb je misschien een duidelijk schema hiervan.
Alvast bedankt
Een beginnende hobbyist
Hoi Koen, ik heb je boek enige dagen terug aangeschaft bij Huider heerhugowaard en iin korte tijd gelezen en ik ben er blij mee bedankt