Een Modelspoorbaan die het goede voorbeeld geeft…
Langs weg & rail in nul door Guillaume Veenhuis

Soms denken wij modelspoorbouwers te groot… en maken we direct grote plannen voor het verbeteren van onze baan. Zo maken we plannen om het landschap opnieuw op te bouwen, een analoge baan om te bouwen naar digitaal of zelfs een volledig nieuwe baan te bouwen.

Maar het verbeteren van de modelspoorbaan kan ook in kleine stappen. En om je op weg te helpen, geef ik je in dit artikel een paar tips die je vandaag nog kunt doen om jouw modelspoorbaan te verbeteren:

1. Een ringleiding

Iets dat misschien niet direct zichtbaar is, maar wel veel storingen kan voorkomen is het ordenen van de bedrading.

Als je nog geen ringleiding hebt, is dit een mooie eerste klus om mee te beginnen. Een ringleiding zorgt dat je minder lange voedingdraden nodig hebt en dat de voedingdraden dus beter geleiden. De ringleiding ligt – zoals de naam doet vermoeden – als een ring onder de treintafel. De voeding voor de ringleiding komt natuurlijk gewoon van de transformator of digitale centrale.

Vervolgens zijn er aftakkingen van de ringleiding(en) waar je stroom nodig hebt. In eerste instantie zijn dit dus de railstukken om spanningverlies te voorkomen. Maar daarnaast heb je ook voeding nodig voor wisselaandrijving, seinpaal en bijvoorbeeld straatverlichting. Als je veel “accessoires” als straatverlichting of verlichting in huizen e.d. hebt, kan het nuttig zijn een extra ringleiding aan te leggen.

Dan heb je twee ringleidingen, een voor de rails en een voor de accessoires.

2. Documenteer je elektra

Een tweede klus die je kunt doen, die ook de elektronica overzichtelijker maakt, is het documenteren van de elektronische onderdelen. Vooral voor nieuwe ontwikkelingen op de modelbaan in de toekomst is dit handig. Over 2 jaar weet jij waarschijnlijk niet meer welke kabel waar nu precies voor dient en hoe het allemaal werkt.

Heb je de bedrading al grotendeels op orde maar hangt het er allemaal nog een beetje losjes bij..? Trek dan alle draden eens strak en zorg er voor dat er (vooral bij een digitale baan) voldoende ruimte is tussen de verschillende kabels. Stroomsoorten hebben namelijk de neiging om ook buiten de kabel actief te zijn en door onderling enige afstand te hebben tussen de kabels (ringleiding), voorkom je dat ze elkaars signaal oppikken. Bij een storing kun je bovendien gemakkelijker de oorzaak ervan vinden.

Je kunt ook kabelkokers toepassen voor het ordenen van de draden. Bijvoorbeeld 3cm in doorsnede kartonnen documentenkokers. Schroef ze onder de tafel tegen de poten. Wikkel rond de kabels zelfklevende etiketten met een cijfercode er op. Bijvoorbeeld met de aanduiding spoor 1 of spoor 2, sein 1 of sein 2. Daarnaast is het natuurlijk belangrijk consistent te zijn met de kleuren draden die je gebruikt. Je kunt hier eventueel de norm NEM-605 voor aanhouden: klik hier

3. Oude klussen oppakken

Bijna elke modelspoorbaan kent wel klusjes die nooit afgerond zijn. Of het nu om die ene straat gaat die wel aangelegd is maar nog geen belijning heeft of andere details. Of misschien om huizen die er “iets te nieuw” uitzien en nog geweathered moeten worden.

Ga eens kritisch na of er op jouw modelspoorbaan nog plekken zijn die afgerond moeten worden. Hoewel het soms lastig is om dergelijke klussen weer op te pakken (nieuwe klussen lijken altijd leuker), zul je al snel de smaak te pakken krijgen. Vaak is het afronden van oude klusjes uiteindelijk extra belonend.

Een oude klus oppakken, kan soms ook betekenen dat je een deel van de baan moet renoveren, omdat je het in eerste instantie niet helemaal naar wens hebt afgerond. Hoewel het renoveren van een bestaande baan soms minder aantrekkelijk lijkt als het bouwen van een nieuwe, krijg je uiteindelijk meer resultaat in minder tijd! In het Modelspoorbaan Handboek vind je een heleboel voorbeelden (foto’s) van modelspoorbanen, waarmee je ideeën kunt opdoen om op jouw modelspoorbaan toe te passen.

4. Onderhoud van baan en treinen.

Een klus die je eigenlijk altijd wel kunt doen, is onderhoud plegen aan de modelspoorbaan. Met name in de zomermaanden wanneer de meeste hobbyisten minder met de hobby bezig zijn, is het belangrijk de baan en treinen in goede staat van onderhoud te houden. Regelmatig onderhoud voorkomt het opbouwen van stof en potentiële oxidatie. Daarnaast gaan treinen ook langer mee als je ze onderhoudt. Hoe je exact onderhoud pleegt aan de baan en treinen lees je in dit artikel: https://www.modeltreinen.org/onderhoud/

5. Een achtergrond maken

Een element dat een modelspoorbaan absoluut afmaakt, is een goede en vooral optisch passende achtergrond. En zeg nou eerlijk.. is het niet zonde dat, nadat je veel tijd hebt besteed aan het maken van je scenery, dit tafereel vervolgens nogal afsteekt tegen een kale achtergrond? Zo’n lege muur van pleisterkalk of behang…

Met een middagje werk kun je een mooie achtergrond schilderen. Kies je voor alleen wat wolken, dan ben je binnen een uur zeker klaar. Die wolken (blauwe lucht, bovenin witte wolken, onderkant wat donkerder, bijvoorbeeld grijstinten) kun je rechtstreeks op de muur schilderen wanneer de modelspoortafel tegen die muur is aangebouwd. Heb je de tafel in een vrije ruimte staan maar beschouw je een bepaald gedeelte als de achterwand, monteer dan een plaat (bijvoorbeeld triplex) aan je tafel en beschilder die. Daarnaast zijn er kant en klaar gedrukte achterwanden verkrijgbaar in modelspoorwinkels. Variërend van polderlandschappen tot bergen en van lieflijke dorpjes tot industrieterreinen of stadscentra.

Exacte stap-voor-stap instructies van de verschilende manieren van een achtergrond maken, lees je in het Modelspoor Handboek.

6. Weatheren

Er zijn hobbyisten die weatheren altijd uitstellen. Ze willen eerst hun baan af hebben of in hun ogen perfect hebben voordat ze de finishing touch gaan toevoegen. Maar in werkelijkheid is de baan nooit echt af of perfect. Daarom kun je prima beginnen met weatheren tijdens de bouw van jouw baan. Zelfs wanneer je alleen (nog) maar rails hebt liggen, kun je al de treinen en de rails zelf gaan weatheren. Voor weatheren is niet veel meer nodig dan wat kwasten, verf en wat huis-, tuin- en keukenartikelen zoals krijtjes of wat bouwstof om verouderings- of vervuilingseffecten te maken.

Weatheren is het uiterlijk van de attributen op de modelbaan aanpassen. Immers, je probeert een stukje werkelijkheid in model weer te geven. In de werkelijkheid zijn de gebouwen, auto’s, trams, locomotieven en rijtuigen niet zo prachtig nieuw glimmend als ze uit de doos komen, nadat jij ze hebt aangekocht. Door ze met wat verf of krijt of ‘rommel’ te veranderen (een verweerd uiterlijk te geven), maak je er een veel meer levende baan van.

Voorbeelden en exacte technieken (met foto’s) voor het weatheren van diverse onderdelen op de modelspoorbaan vind je in het Modelspoor Handboek hoofdstuk 7 .

Ik hoop dat dit artikel je op ideeën heeft gebracht om jouw modelspoorbaan te verbeteren. Mocht je zelf nog tips hebben, laat het hieronder in een reactie weten!

Meer tips en ideeën voor het bouwen van een modelspoorbaan ? Kijk dan eens naar mijn nieuwe boek: https://www.modeltreinen.org/product/modelspoor-handboek/