Veel modelspoorbouwers willen graag een glooiend landschap / treinen met stijgingen en dalen. Niet alleen maakt dit een baan indrukwekkender, het zorgt er ook nog eens voor dat je meer spoor kwijt kunt op dezelfde ruimte. Maar het is belangrijk om het juiste stijgingspercentages te gebruiken, aangezien je anders in de problemen kunt komen.

Als een helling namelijk te steil is voor de modeltreinen kun je dat soms direct merken aan slippende wielen of het moeilijk omhoog kunnen rijden van de treinen. Maar daarnaast moet je ook rekening houden met versnelde slijtage bij het veelvuldig oprijden van (te) steile hellingen. Dit komt omdat er meer gevraagd wordt van de motor van de loc dan waar deze voor gebouwd is en deze dus eerder “op” zal zijn.

Regelmatig krijg ik de vraag welk stijgingspercentage er dan het beste aangehouden kan worden. Voor ik je een concreet percentage ga geven wil ik de kant tekening maken dat dit percentage als vuistregel gebruikt wordt om problemen met langere en eventueel zwaarder beladen treinen te voorkomen. Hoewel je op dit moment misschien alleen lichtere modeltreinen op de modelspoorbaan hebt die allemaal makkelijk een helling van 6% kunnen pakken, betekend dit niet dat als je een dubbel zo lange trein hebt deze dit alsnog moeiteloos kan. Er zijn genoeg banen die sterkere stijgingen gebruiken, maar vaak moeten die hier wel rekening mee houden in het materiaal dat op de baan kan rijden.

De vuistregel zo als je misschien wel eens gehoord hebt is dan ook 3% stijging, wat neer komt op 3cm stijging per meter. Als je twee treinen onder elkaar door wil laten gaan heb je in spoor H0 9cm nodig en zul je dus 3 meter spoor nodig hebben om over een ander spoor heen te kunnen. Overigens kun je dit natuurlijk verkorten door het onderste spoor te laten dalen.

Een andere manier om met minder ruimte stijgingen te kunnen maken is door het gebruik van een klimspiraal. Voor een klimspiraal geldt dat er per omwenteling maximaal 3% stijging kan zijn.

In onderstaande tabel vind je de afmetingen voor de ruimte om 2 sporen over elkaar heen te laten gaan en hoeveel lengte spoor je nodig hebt om dit te bereiken:

hellingbij3procent