Modelspoor tuinbaan op zijn Engels
De meeste modelspoorders werken in huis. Op zolder, in een slaapkamer, een kelderruimte. Maar je kunt ook naar buiten gaan. Wie in zijn tuin een baan wil aanleggen, zal vaak uitkomen op een grote schaal, bijvoorbeeld G (1:22,5 met een spoorwijdte van 45 mm). Deze schaal is in 1968 geïntroduceerd door de firma LGB (Lehman Gross Bahn) die met ‘normaalspoor’ rollend materieel een smalspoor baan liet bouwen. Wil je geen smalspoorrails, dan moet je naar schaal II (G3) met een spoorwijdte van 64 mm. Dit spoorsysteem bestaat als sinds 1891 toen Märklin zijn opwindtreintjes introduceerde…. Schaal I (1:32 – 45 mm rail) is ook normaalspoor. Märklin levert hier rails en rollend materieel voor en schaal 0 (nul) werkt met 1:43,5 en 32 mm spoorwijdte.
Kortom, er is het nodige beschikbaar en verkrijgbaar (zelfs bij de bekende webshops als Conrad.nl en Bol.Com) maar het is niet goedkoop. Aan de andere kant kan één lok met een paar zelfgebouwde wagons op los aangeschafte onderstellen het erg leuk doen in de tuin. Zeker wanneer je er een lokloods bij hebt, waar de lok daadwerkelijk in weggezet wordt en een stationnetje met de nodige figuurtjes. Behalbe Märklin rails kun je dus ook LGB-rails en zelfs Piko rails aanschaffen.
Ook de gewenste gebouwen en figuurtjes zijn goed verkrijgbaar. Dus daar hoeft het niet aan te liggen wanneer je overweegt een tuinbaan aan te leggen, Waar dan wel aan?
Een LGB tuinbaan
Het grootste probleem lijkt in de tuin-zelf te liggen. Je gaat immers de mooie basis (een houten tafelblad of houten raamwerk) verruilen voor een stuk grond! Over die grond is al door verschillende ervaringsdeskundigen het nodige gezegd. Bijvoorbeeld dat je eerst goed moet weten welke ondergrond jouw tuin heeft. Is het vooral zandgrond? Of klei? Of zand en klei vermengd? Ga je bouwen op een veenbodem? Al dan niet vermengd met klei en/of zand? Het heeft allemaal er mee te maken dat je een goede ondergrond voor je railmateriaal moet hebben.
Je kunt bijvoorbeeld je rails op betontegels (van die hele grote – 60×40 cm – of trottoir tegels – 30 x 30 cm) of op betonnen trottoirbanden van circa 6 cm breed. Wanneer je hiermee gaat werken, is een stevig aangetrilde zandbodem onmisbaar. Je kunt ook een palen systeem maken, waarbij je hardhouten palen (liefst geïmpregneerd of behandeld met menie om vocht inwerking geen kans te geven) in de grond plaatst (ook op een zandbed laten rusten!) en daar dan goed geschilderde (helemaal rondom tegen het vocht) planken op bevestigd. Een rijweg op heipalen als het ware.
Daarnaast moet je rekening houden met regen en wind, sneeuw en ijzel. Natuurlijk vanwege het nat worden van het rollend materieel en de bebouwing maar ook doordat regen (en hagel, ijzel) er voor zorgt dat de grond opspat. Daardoor komt er zand, modder, misschien zelfs kleine steentjes op het railbed terecht en dat is funest voor je rollend materieel. Door juist de baan verhoogd aan te leggen, kun je dit soort ellende behoorlijk beperken.
En dan is er het euvel van de begroeiing. Gras heeft de onhebbelijke gewoonte om te groeien en dan een belemmering te vormen voor de treinen. Maar ook bloemen en planten kun je beter een eindje van de rails verwijderd houden. Breed uitgroeiend bladmateriaal kan de trein in de weg zitten en in de herfst krijg je echte spoorweg-perikelen: blad op de rails!
Het advies van de meeste tuinspoorenthousiasten die ik ben tegengekomen is om planten in je tuin te gebruiken (in de buurt van de modelbaan) die goed tegen snoeien kunnen. Dus planten die ondanks vaak en veel snoeien (en op alle mogelijke momenten) toch blijven bloeien en blad vormen. Ook al haal je om de haverklap uitschietende takken weg.
Wanneer je een lekker diepe tuin hebt (bijvoorbeeld 20 meter lang en 5 meter breed, wat vaak gangbaar is in woonwijken), dan kun je langs de randen een mooie enkelsporige baan leggen die aan het eind van de tuin (ook eind van de zichtlijn vanuit de woning) een stuklje dubbelspoor krijgt bij een stationnetje. Met wat opstelsporen om er niet in gebruik zijnd materieel weg te zetten. En die lokloods met eventueel een mooie bekolingsinstallatie of een dieselpompspoor. Hoewel het niet onmogelijk is om met bovenleiding te werken – je gebruikt nou eenmaal grote en dus robuust uitgevoerde materialen – moet je bij bovenleiding wel om denken dat dit het grasmaaien en struiken snoeien niet gemakkelijker maakt. Edoch, het geeft natuurlijk een leuk visueel effect. Zeker wanneer je ook met e-loks werkt waarvan dan de pantografen opgedraaid staan. Het is alleen niet handig om de bovenleiding onder spanning te zetten. Die gaat dan werken als schrikdraad en daar houden me name huisdieren weer niet van…. Overigens moet je altijd oppassen met katten en (kleine) honden wanneer de trein gaat rijden. Ze willen er vaak achter aan rennen en er mee spelen. Laatst hoorde ik van iemand wiens mooie stoomlok onvrijwillig in de vijver terechtkwam toen de poes van de buren een voorpoot uithaalde…. Dat de rails onder stroom stond, scheen de indirecte aanleiding te zijn voor deze manoeuvre!
In de modeltreinenclub ga ik nog verder uitgebreid in op tuinbanen
Laat hieronder even weten of je nog meer van dit soort artikelen zou willen krijgen en wat jouw ervaring is
Speciaal iets voor de doe het zelver. Is het u al eens opgevallen dat na…
Laadperron of verhoogde kop- en zijlading? We gaan even terug in de tijd. Tot diep…
Foto 001Het zelf bouwen van een silo met storttoren – waarvan de stortbeveiliging wordt geregeld…
Er komen steeds meer modelbanen – in N en H0 – met een (binnen)haven. Daar…
In de beginperiode van mijn modelspoorders bestaan, droomde ik van een relatief simpele rondlopende analoge…
Bewegende scenery is natuurlijk één van de mooiste elementen op de modelbaan. En wie een…
View Comments
Kunt u eens iets over seinen behandelen?
Welke seinen waar moeten staan en welk sein beeld waar voor staat?
Welke seinen er zijn?
Zo zijn er hoofdseinen, voorseinen, Inrijseinen, uitrijseinen, rangeerseinen.
En misschien kunt u dan ook iets vertellen over het inbouwen, aansluiten en de schakelingen?
Ik ga het opschrijven al kan het wel even duren onze prioriteit ligt bij onze nieuwe modeltreinenclub
Hartstikke leuk. Zeker mee doorgaan.
beste koen, mij valt het op dat er zo weinig info is op het gebied van spoor 1, zowel rollend materieel,als scenery
tom schoonen
Beste Coen,
Hele leuke baan.
Bij LGB is de basisschaal 1:22,5 met een spoorbreedte van 45mm
Omgerekend meterspoor. De schaal is niet geheel vast omdat deze spoorbreedte ook is aangehouden voor materieel afwijkend van meterspoor.
Smalspoor heeft als voordeel dat er een bochtiger en krapper tracé gemaakt kan worden, ook is het rijdend materieel kleiner.
Later is Piko gekomen die normaalspoor naar deze spoorbreedte heeft omgerekend met tot gevolg dat de schaal van 1:24 naar 1:35 kan variëren.
Dit spoor is het enige wat geschikt is voor buiten. Marklin spoor 1 is niet geschikt voor buiten.
Je stelt een paar dingen, die niet juist zijn. Smalspoor is groter dan spoor1. Marklin spoor 1 kan prima buiten. Zeker acht banen, die ik ken (beginnend bij het Märklin museum), werken probleemloos. Mijn persoonlijke ervaring is, dat LGB ideaalvoor Live Steam en treinen met radiografische besturing werkt, terwijl Märklin net iets beter voor elektrisch gebruik werkt.
Wat ik altijd lollig vind is dat men altijd marklin aanhaalt het duurste onder de treinen zowel groot als klein lab was gemaakt om hobby betaalbaar te houden
Maar nu moeten ze er zoveel aan verdienen dat het onbetaalbaar dreigt te worden vandaar dat jongeren afhaken en tegenwoordig word het meeste in ch i na gemaakt voor inkopers interessant maar die maken het weer duur
Ik heb er echt moeite mee om de naam "Märklin" te vermelden, zeker wanneer je een tuinbaan hebt.
Spijtig genoeg heeft "M" ook LGB onder zijn hoede gekregen na de faling van LGB in 2006, volgens mij de definitieve ondergang van een supermerk als LGB.
Sindsdien zijn alleen maar de prijzen gestegen en wel in die mate dat een doorsnee treinliefhebber hier moet afhaken, daarentegen is de kwaliteit sterk bergaf gegaan.
Bij mij heeft LGB nog altijd de bovenhand, maar ik koop nog enkel de originele stukken, van voor 2006, wel meestal dan als tweede hands, maar dat houdt meestal weinig risico in bij een originele LGB.
Piko-G is nu ook een geweldige opmarch aan het maken en hun locs zijn kwalitatief sterk verbeterd in vergelijking met hun eerste modellen.
Ik vind het nu een waardige aanvulling voor mijn tuinbaan.
geweldig idee ik loop al een tijd om zo iets te realiseren. maar niet geweten waar je allemaal rekening mee moet houden. dank je wel voor de tips
Ik geef zeker geen voorkeur aan Märklin, voor mijn tuinbaan is LGB nog altijd de hoofdzaak en de beste koop, al is Piko-G al aardig bijgebeend en kwalitatief sterk verbeterd sinds hun start.
Märklin wil ik enkel vernoemen omdat ze in nu ook LGB onder hun vleugels hebben gekregen, wat volgens mij de ondergang is voor LGB.
Het enige dat nu veranderd is, is de prijs, die sterk gestegen is en voor een doorsnee treinliefhebber niet meer haalbaar is, maar qua kwaliteit is het eerder bergaf gegaan, dus ik tracht LGB aan de kopen van voor de faling in 2006, meestal dan wel tweedehands, maar dat is doorgaans geen probleem voor LGB materiëel.
Beste heer,
Wat is uw ervaring en advies voor het aanleggen van een tuinspoor met Lionel G schaal rails?
Danku wel voor deze artikel. Ik heb zeker een interest als U doorgaat.
Praktisch artikel, zeker nu ik reeds het spoor heb liggen.
In een tuin van 16 bij 5 meter kun je heel wat kwijt.
Wat me momenteel erg bezig houd, is de beplanting:
wat zet ik er neer en wat is praktisch maar ook optisch verantwoordt?
Is er een overzichtje waarin de meest gangbare beplanting staat aangegeven?