Misschien het mooiste modeltijdperk: “Epoche III”

De titel “Epoche” gebruik ik heel bewust om aan te geven dat het tijdperk denken op de modelbaan ooit gestalte heeft gekregen bij Duitse modelspoorders en daarna de hele wereld is over gegaan. Dat “Epoche”-denken betekent dat je op jouw modelbaan zo natuurgetrouw als mogelijk is de scenery realiseert en de juiste locomotieven, rijtuigen, goederenwagons op de baan zet. Ook de seinpalen uit die tijdspanne en de modelauto’s. Het grote voordeel van tijdperk III is dan ook dat heel veel mogelijk is. We praten namelijk over een periode waarin – op het spoor – zowel stoomtractie als diesel en elektrisch door elkaar gebruikt werd. Dus kun je heel veel modellen nin een natuurgetrouwe omgeving laten rondrijden.

Laten we eerst eens kijken naar wat er zowel ‘officieel’ verkondigd wordt over dit tijdperk. In de diverse boeken en tijdschriften die over modelspoor zijn verschenen (en nog steeds het licht zien trouwens) vind je deze algemene aanduiding.

Tijdperk III loopt van circa 1945/1949 tot 1968, 1970 of 1975. Die einddatum kan per land verschillen. In de Duitse Bondsrepubliek wordt bijvoorbeeld in het begin van deze periode de DB (Deutsche Bundesbahn) opgericht. Tegelijkertijd ziet in de Deutsche Demokratische Republik (zeg maar Oost-Duitsland, de DDR) de Deutsche Reichsbahn (DR) het levenslicht. De DR is uiteraard de (communistische) tegenhanger van de DB.

Je kunt zeggen dat Epoche III het tijdperk is van de “naoorlogse tijd”. In Duitsland was in diezelfde periode sprake van het “Wirtschaftswunder”. Toenmalig bondskanselier Adenauer had – net als trouwens veel andere West-Europese regeringsleiders – afspraken gemaakt met de regering van de Verenigde Staten van Amerika. De Amerikanen beseften terdege dat een arm en verzwakt Europa economisch roblemen zou geven omdat de USA en Europa elkaars grootste handelspartners waren. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, George Marshall (1880-1959) bedacht toen een Amerikaans steunplan voor Europa. Dit European Recovery Program (ERP) werd in ons land bekend onder de naam Marshallplan. In de Duitse Bondsrepubliek zorgde het voor een enorme economische vooruitgang.

Epoche III

In spoorwegland zie je in dit tijdsgewricht een enorme verscheidenheid aan materieel. Wat in 1945 nog rijden kon, werd op de baan gezet. Er waren ondanks veel beschietingen in de oorlogsjaren nog altijd veel stoomlocomotieven dienstvaardig. En zowel het Engelse leger als het Amerikaanse hadden loks naar het vasteland van Europa overgebracht, waardoor je bijvoorbeeld de typisch Britse Saddletank-locs ook hier kon zien rijden. Deze loks dreagen een ronde watertank over de stoomketel, waardoor je als het ware een zadel op de stoomketel zag liggen.

In Duitsland werden nog nieuwe types stoomloks gebouwd. De BR 23 (BR staat voor BauReihe oftewel serie) en de BR 10. Maar de inefficiënte stoomloks legden het in de loop der jaren af tegen de veel gemakkelijker te bedienen dieselloks en het elektrische materieel.

In deze periode bleven de nummeringen van de locomotieven onveranderd maar bij nieuwe traktievormen werden letters geïntroduceerd zónder BR-aanduiding. De elektrische loks kregen een E vóór het typegetal en de locomotieven met een verbrandingsmotor (diesel, gas of benzine) kregen in Duitsland een V voor het typegetal. locs enz.). In Nederland zagen we die letter-aanduiding niet. Een stoomlok had een serie- en volgnummer (denk aan de 3737 – Jumbo – in het Spoorwegmuseum of de 4747 – Bello – bij de Stoomtram Hoorn-Medemblik) en een elektrische lok voerde een getal dat begon met 1000. De eerste serie (de duizenden) werd al snel gevolgd door de serie 1100 en de beroemde 1200’en. De serie 1300 sloot aanvankelijk de rij. Overigens waren de 1200’en typisch Amerikaanse loktypes (gebouwd in licentie van de Baldwin/Westinghouse locomotieffabrieken bij Werkspoor in Utrecht). De financiering van onder meer de 1200’en vond plaats in het kader van het Marshallplan.

In de modeltreinenclub onder schalen en tijdperken ga ik nog verder uitgebreid in op Epoche III en ook op de andere tijdperken

Laat hieronder even weten of je nog meer van dit soort artikelen zou willen krijgen en wat jouw ervaring is