Een Modelspoor schaal kiezen in 3 stappen

Een van de eerste en belangrijkste keuze’s die je als Modelspoorbouwer maakt, is het kiezen van de schaal van de modelspoorbaan.

De schaal binnen modelspoor is de verhouding die de modeltreinen hebben ten opzichte van het grootbedrijf.

Om het de modelspoorbouwer makkelijker te maken zijn er verschillende schalen gestandaardiseerd, waarbij de verschillende standaard schalen weer zo hun voor en nadelen hebben.

Maar als je deze wikipedia pagina bekijkt en al meer dan 30 schalen ziet, wordt het er niet duidelijker op welke schaal het beste bij jouw project past.

Om een schaal te kiezen, moet je namelijk eerst duidelijk hebben wat jouw situatie is en wat je verwacht van jouw modelspoorbaan.

Om dit makkelijker te maken, heb ik 3 stappen gemaakt waarin je voor jezelf duidelijk maakt wat je precies wilt en zo een schaal kunt kiezen:

Stap 1. Budget en beschikbaarheid

De eerste overweging die gemaakt moet worden, is hoeveel budget er beschikbaar is voor de bouw van de modelspoorbaan.

Immers kun je de grootste plannen hebben, maar moet dit ook financieel haalbaar zijn.

Een bekende aanname is dat een kleinere modelspoor schaal ook minder geld kost…

Alleen klopt deze aanname niet. Namelijk niet de grootte van een schaal, maar de populariteit van een schaal bepalen de prijs.

Hoe meer vraag er naar een trein is in een bepaalde schaal, hoe hoger de productie, wat de prijs per trein omlaag haalt. Daarnaast neemt de concurrentie toe en zullen er eerder ook goedkopere varianten van een modeltrein geproduceerd worden.

Kijk bijvoorbeeld eens naar deze BR 217 locomotief van TRIX in schaal H0:

Een vergelijkbaar model kost in schaal N €239:

Dit heeft er waarschijnlijk alles te maken met dat er in schaal H0 ook een goedkopere variant op de markt is gebracht door liluput:

Doe van te voren dus eens onderzoek naar wat voor treinen en accesoiresen je wilt gaan gebruiken en wat de beschikbaarheid hiervan is in de verschillende schalen en hoeveel de prijsverschillen zijn.

Een tweede punt waarom een kleinere schaal vaak niet minder kost, is omdat je in eenzelfde ruimte meer spoor kwijt kunt. En met meer spoor wordt de verleiding om meer modeltreinen te kopen natuurlijk groter!

Met een klein budget ben je vaak dus beter uit met een kleinere baan, met meer detail. Zo zal een diorama lang niet zo veel kosten als een volledig modelspoorbaan en kun je hierbij juist veel detail in beeld brengen als je in een grotere schaal werkt.

Kijk daarnaast ook naar de beschikbaarheid van scenery in de verschillende schalen. Zo zijn er op conrad.nl in de schaal H0 534 verschillende modelbouw huisjes beschikbaar ten opzichte van 166 in schaal N.

Stap 2. Hoeveel ruimte heb je beschikbaar ?

Nadat je aan de hand van het beschikbare budget weet welke schalen betaalbaar zijn, is het tijd om te kijken hoeveel ruimte je beschikbaar hebt.

Door het type modelspoorbaan dat je wilt gaan bouwen te vergelijken met de beschikbare ruimte kom je er al snel achter in welke schaal het geplande mogelijk is.

Als je een kleinere ruimte beschikbaar hebt, maar toch een grotere modelspoorbaan wilt hebben met veel spoor dan is een kleinere schaal meestal de oplossing.

Vaak zijn het echter niet de mensen met een kleine ruimte, maar juist de mensen met een grotere ruimte die vastlopen met hun modelspoorbaan…

Laat het me uitleggen: als je een grotere ruimte hebt dan wil je deze automatisch ook gaan benutten (denk er maar eens aan… als je naar een groter huis verhuisd vul je op een of andere manier de extra ruimte toch op!)

Hierdoor beginnen soms onervaren modelspoorbouwers direct hun eerste keer al aan een immens grote modelspoorbaan en zijn ze snel overweldigd door alles wat er komt kijken bij het bouwen van een modelspoorbaan.

Vaak zie je dit soort banen niet verder komen dan de ruwbouwfase, of wordt het idee van een modelspoorbaan zelfs compleet aan de kant geschoven als men inziet hoeveel werk het is om een modelspoorbaan van dergelijke grote te bouwen.

Stap 3. Welke schaal past het beste bij jou.

Naast de factoren die bepalen wat de grenzen zijn voor de modelspoorbaan, is wellicht nog belangrijker om te kijken naar welke schaal het beste bij jou past.

Hiervoor dien je bij jezelf na te gaan, waarom je een modelspoorbaan wilt gaan bouwen en wat de modeltreinen hobby voor jou aantrekkelijk maakt.

Er zijn in de basis eigenlijk 2 groepen hobbyisten te onderscheiden:

• – Hobbyisten die de nadruk leggen op het rijden met de modeltreinen
• – Hobbyisten die de nadruk leggen op het bouwen van de modelspoorbaan en het zo realistisch mogelijk maken van de scenery.

In combinatie met de eerder besproken factoren, zul je zien dat voor het rijden de kleinere modelspoor schalen meer voordelen hebben (meer spoor in minder ruimte, minder detail in de scenery)

En dat voor hobbyisten die de nadruk hebben op bouwen / scenery grotere schalen interessant zijn omdat hierbij de details beter zichtbaar zijn en je een qua oppervlakte minder groe modelspoorbaan kunt maken omdat de nadruk op het realisme van de baan ligt.

Naast het focussen op rijden of bouwen, is het ook zaak om te kijken naar welke schaal jij prettig vindt werken. Niet iedereen vindt het zogenaamde priegelwerk namelijk prettig, het kan bijvoorbeeld dat je grove handen hebt, of niet zo een goed zicht waardoor dit niet de voorkeur heeft.