Veel modelspoorbouwers willen graag een glooiend landschap / treinen met stijgingen en dalen. Niet alleen maakt dit een baan indrukwekkender, het zorgt er ook nog eens voor dat je meer spoor kwijt kunt op dezelfde ruimte. Maar het is belangrijk om het juiste stijgingspercentages te gebruiken, aangezien je anders in de problemen kunt komen.
Als een helling namelijk te steil is voor de modeltreinen kun je dat soms direct merken aan slippende wielen of het moeilijk omhoog kunnen rijden van de treinen. Maar daarnaast moet je ook rekening houden met versnelde slijtage bij het veelvuldig oprijden van (te) steile hellingen. Dit komt omdat er meer gevraagd wordt van de motor van de loc dan waar deze voor gebouwd is en deze dus eerder “op” zal zijn.
Regelmatig krijg ik de vraag welk stijgingspercentage er dan het beste aangehouden kan worden. Voor ik je een concreet percentage ga geven wil ik de kant tekening maken dat dit percentage als vuistregel gebruikt wordt om problemen met langere en eventueel zwaarder beladen treinen te voorkomen. Hoewel je op dit moment misschien alleen lichtere modeltreinen op de modelspoorbaan hebt die allemaal makkelijk een helling van 6% kunnen pakken, betekend dit niet dat als je een dubbel zo lange trein hebt deze dit alsnog moeiteloos kan. Er zijn genoeg banen die sterkere stijgingen gebruiken, maar vaak moeten die hier wel rekening mee houden in het materiaal dat op de baan kan rijden.
De vuistregel zo als je misschien wel eens gehoord hebt is dan ook 3% stijging, wat neer komt op 3cm stijging per meter. Als je twee treinen onder elkaar door wil laten gaan heb je in spoor H0 9cm nodig en zul je dus 3 meter spoor nodig hebben om over een ander spoor heen te kunnen. Overigens kun je dit natuurlijk verkorten door het onderste spoor te laten dalen.
Een andere manier om met minder ruimte stijgingen te kunnen maken is door het gebruik van een klimspiraal. Voor een klimspiraal geldt dat er per omwenteling maximaal 3% stijging kan zijn.
In onderstaande tabel vind je de afmetingen voor de ruimte om 2 sporen over elkaar heen te laten gaan en hoeveel lengte spoor je nodig hebt om dit te bereiken:
Speciaal iets voor de doe het zelver. Is het u al eens opgevallen dat na…
Laadperron of verhoogde kop- en zijlading? We gaan even terug in de tijd. Tot diep…
Foto 001Het zelf bouwen van een silo met storttoren – waarvan de stortbeveiliging wordt geregeld…
Er komen steeds meer modelbanen – in N en H0 – met een (binnen)haven. Daar…
In de beginperiode van mijn modelspoorders bestaan, droomde ik van een relatief simpele rondlopende analoge…
Bewegende scenery is natuurlijk één van de mooiste elementen op de modelbaan. En wie een…
View Comments
Ook deze informatie is heel nuttig, zoals de vele andere "geheimen" van Koen.
Ga s.v.p. zo door hiermee.
heb in mijn baan stijging d.m.v. 2 sporig draaicarrousel van schaduwstation naar bovenplaat,welke 2,8% geeft .
met een trein van 4 lange wagens gaat dit perfect, maar zoals je al zei, komt er meer achter dan is dit vragen om problemen. Koen bedankt voor de tip, zeer nuttig.
Precies wat Gerard schrijft en op bovenstaande wordt het helder uitgelegd
Beste Koen,
Kun jij mij misschien vertellen hoe het met blokken werkt in een helix?
Ik ben een helix aan het maken maar weet niet hoe ik hem in blokken moet verdelen.
Groet,Hans
Blokken in een helix is niet erg aan te raden. Als de trein uit stilstand weer op moet trekken helling op, is dat extra zwaar. Ook bij dalend verkeer is stoppen voor een sein lastig met een doorduwende trein achter de loc.
Je kan wel met blokken werken in een Helix ,wanneer je de lange treinen zo programmeert ,dat ze bijvoorbeeld pas de helix inrijden wanneer er 2 of 3 blokken vrij moeten zijn voordat hij het volgende blok in mag.Dit doe ik ook bij sneltreinen waarbij het niet mooi is wanneer ze in zichtbare gedeeltes stoppen, het is per slot van rekening een sneltrein, stoptreinen of kleine goederentreinen stoppen wel.
Hoi Koen,
Op mijn ±8 m² landschap heb ik meerdere hellingen van 6% en meer. Misschien niet ideaal maar het houdt de afmetingen van je tafel binnen perken.
Uit mijn ervaring treden er slechts meestal 2 problemen op:
1° Bij steile hellingen gebeurt het meermaals dat de anti-slipringen op de wielen van de loc er af springen. Die zijn vaak moeilijk terug te plaatsen.
2° Grootste probleem is niet de klim, merkte ik, maar de afdaling! Immers, een lange trein geeft de loc een extra duw waardoor koppelingen loskomen en soms een ontsporing plaatsvindt, zeker indien na de afdaling een bocht volgt. Maak de trein dan korter of stel wat lichtere wagonnetjes op. 7 à 8 stuks is d
Hoi Koen,
Ikzelf het een landschap van ±8 m² met meerdere hellingen van 6% of iets meer zelfs. Niet ideaal misschien maar het houdt je tafel afmetingen beperkt. Ik ondervond volgende problemen:
1) Bij steile hellingen opwaarts schieten vaak de anti-slip ringetjes van de locs af en herplaatsen is vaak niet zo eenvoudig.
2) Grootste probleem blijkt niet de klim, maar de afdaling. Immers, een lange en/of zware trein geeft bij dalen een extra druk op het convooi en de loc waardoor koppelingen losgeraken en soms ontsporingen of kantelen als kort na de daling een bocht volgt. Max 7 à 8 wagentjes en kies lichtere versies, dan lukt het meestal wel. Groetjes. Marc
heel nuttig moet je altijd bij de hand hebben tijdens de bouw
De stijging per omwenteling heeft te maken met de diameter van de cirkel die je maakt op de klimspiraal. Ik ben het eens met de minimale doorrijhoogte d.w.z 9 cm voor H0. Om dit te bereiken heb ik dus een minimale straal nodig van:
3 = 2* 3,14 * 0,477m. n.a.w ik heb dus bocht nodig met een minimale straal van 477 mm.
Verder ben ik het niet eens met een stijging in een klimspiraal van 3% Dit is teveel daar er meer wrijving is in bochten. Beter is maximaal 2,5%.
Dit ter aanvulling!
Helemaal eens met Kees , ik heb zelfs een stijging van 2% in de bochten en maximaal 2,5 % in de rechte stukken, waardoor ik in de klim heb moeten werken met klimovaal om de benodigde lengte te krijgen. Het is nu mogelijk om personentreinen met 6 wagons en goederentreinen met maximaal 14 wagons naar boven te laten rijden. De klimovaal is trouwens helemaal 2% ,ook in de rechte stukken.
Super deze vuistregel,kijk met veel plezier naar jouw mailing uit,echt fijn!!
Hele nuttige informatie, bedankt.