Digitale decoder adressen spelen een centrale rol binnen het Digitale modelspoor systeem. Adressen maken het mogelijk om locomotieven individueel aan te sturen en op die manier meerdere treinen tegelijkertijd aan te sturen. En omdat decoder adressen zo belangrijk zijn, gaan we in dit artikel wat uitgebreider kijken naar digitale locdecoder adressen. Hoe werken ze, hoe worden en hoe worden ze ingesteld.

In dit artikel ga je leren:

– Wat het wijdverspreide misverstand over lange adressen is.

– Hoe je wel een lang locadres in moet stellen.

– Hoe de decoder weet welk adres er gebruikt moeten worden.

– Hoe consist (of multiple) adressen werken.

De informatie in dit artikel is gericht op het DCC systeem (cv nummers e.d.) maar is natuurlijk ook toepasbaar op andere systemen.

Type digitale adressen

Om te beginnen zijn er verschillende soorten adressen waarmee een decoder aangestuurd kan worden:

– Het korte adres, opgeslagen in CV 1.
– Het lange adres, opgeslagen in CV’s 17 en 18.
– Het consist of multiple adres, opgeslagen in CV 19.

Op de eerste digitale systemen had je de mogelijk om een adres te kiezen met een waarde tussen de 1 en de 127. Deze waarde werd opgeslagen in CV 1 (nu het korte adres genoemd) en de waarde 0 wordt gebruikt om de loc analoog te laten rijden. Als de waarde 0 ingesteld is zal de locomotief dus niet reageren op het digitale signaal, maar zal deze rijden op analoge railspanning.

Nadat bleek dat de limiet van 127 cijfers te weinig was, kwamen er systemen met 999 en zelfs 9999 mogelijke adressen. Belangrijk om te weten is dat de centrale vaak de limiterende factor is, doordat deze beperkte opslag capaciteit heeft. Gelukkig zijn bijna alle centrales die vandaag de dag verkrijgbaar zijn uitgerust met een geheugen van 9999 of meer adressen.

Om langere adressen mogelijk te maken, werden er 2 nieuwe CV’s in gebruik genomen die samen het lange adres vormen: CV 17 en CV 18. Nu bestaat er een wijdverspreid misverstand dat het de eerste 2 cijfers van het adres in CV 17 worden opgeslagen en de overige in CV 18, maar dit is onjuist!

CV 17 en CV 18 berekenen

De daadwerkelijke manier waarop het lange adres gevormd wordt is door de waarde (bits) van CV 17 en CV 18 bij elkaar op te tellen, vervolgens heb je dus 16 bits dat een 16 cijferig binair getal vormt. Als je de waarde van CV 17 en 18 wilt uitrekenen zul je dus eerst het gewenste adres om moeten zetten naar een 16 cijferig binair getal. Vervolgens splits je het 16 cijferige getal op in de 2 binaire getallen van 8 cijfers. De linker 8 cijfers zijn de waarde voor CV 17 en de rechter voor CV 18. Hierbij is het belangrijk om te weten dat bit 6 en 7 van CV 17 altijd op 1 ingesteld dienen te staan.

Oké, het kan zijn dat deze uitleg te technisch is en daarom zal ik je een voorbeeld geven:

Het adres 1685 is als 16 cijferig binair geta: 0000011010010101.

Als we deze spliten komen we dus op 00000110 en 10010101.

Het linker getal 00000110 is voor CV 17, maar hierbij is het belangrijk dat bit 6 en 7 ingesteld staan op 1, waardoor we uitkomen op: 11000110.

Om dit binaire getail op te slaan zoeken, tellen we de waarde van de bits bij elkaar op en komen we uit op 198.

Het rechtergetal komt uit op 149 en dat is dus de waarde van CV 18.

Natuurlijk hoef je dit bij de meeste centrales niet zelf te berekenen en doet de centrale dit voor jou!

Overigens vindt je in de cursus Digitaal Modelspoor een handige rekentool waarmee je deze waardes een stuk sneller uitrekent 😉

Wordt het lange of korte adres gebruikt ?

Maar hoe weet de decoder nu of het korte adres in CV 1 of het lange adresen in CV’s 17 en 18 gebruikt moet worden ?

Hiervoor kijkt de decoder naar de instelling van CV 29, bit 5 om precies te zijn. Als bit 5 de waarde 0 bevat, dan reageert de decoder op het korte adres. Om het lange adres te gebruiken stel je bit 5 van CV 29 in op 1.

Als alle andere bits op 0 staan, dan zal een waarde van 1 op bit 5 ervoor zorgen dat de totale waarde van CV 29 32 of meer is. Als je CV29 uitleest en de waarde is hoger dan 32 dan weet je dat de decoder het lange adres gebruikt, is de waarde lager dan 32 dan zal de decoder reageren op het korte adres.

Consist / multiple adres

Iets simpeler als het lange adres is het consist of multiple adres, opgeslagen in CV 19. Deze optie is in het leven geroepen om dubbeltractie te kunnen rijden (een trein met twee of meer locomotieven). Omdat dubbeltractie / meertractie rijden standaard niet te doen is op de digitale baan (of je moet een „dummie loc” zonder motortje gebruiken) is er een optie in het leven geroepen waarbij meerdere locdecoders reageren op hetzelfde adres. Belangrijk is dat voordat je dit instelt je zorgt dat de snelheidscurve van de loc’s hetzelfde zijn, zodat ze even hard zullen trekken en afremmen.

Standaard staat CV 19 op 0 ingesteld, dit betekend dat er niet in een consist gereden wordt en de decoder zal dus terugvallen op het korte of lange adres (afhankelijk van de instelling in CV 29). Als de waarde in CV 19 1 of hoger is, dan zal de decoder de instellingen CV 29 verder negeren en het de waarde in CV 19 als adres gebruiken. Voor consist adressen kun je de waardes 1 t/m 127 gebruiken. Om de locomotief achteruit te laten rijden in de consist tel je 128 bij het adres op en stel je dit in op CV 19.

Nadat je bij bijvoorbeeld 2 locs CV 19 op 45 ingesteld hebt zullen beide locs reageren op dit adres. Als je niet meer wilt dat de locs op dit adres reageren, stel je CV 19 weer op 0 in.

Hoewel CV 19 alleen beschikbaar is binnen het DCC protocol, geld voor bijvoorbeeld het Märklin protocol dat je meerdere locs op hetzelfde adres kunt programmeren (lang of kort adres) en op deze manier zullen ook meerdere locs op hetzelfde adres reageren.

Ik hoop dat je weer wat geleerd hebt van dit artikel!

Laat hieronder even een reactie achter en vergeet niet dit artikel te delen via de social media kanalen.