Het besturen van een modelspoorbaan met een digitale centrale of analoog met transformators is voor de meeste van ons één van de leukste bezigheden binnen de hobby.
Maar zelfs aan de beste digitale centrale of meest complexe analoge schakelingen heb je niks als de modelspoor elektronica niet goed aangesloten is en je last hebt van storingen of zelfs kortsluiting.
In dit artikel leer je dat basis van de modelspoor elektronica om zo storingen en kortsluiting te voorkomen.
Uiteindelijk is rails van nikkel-zilver niet de beste geleider van elektriciteit… En dan hebben we het nog niet gehad over hoe (slecht) een rail-las de elektriciteit van het ene stuk rails naar de andere overbrengt…
Behalve als je een zeer kleine modelspoorbaan hebt, zul je eigenlijk altijd extra voedingsdraden moeten aanbrengen om de stroom / het digitale signaal goed over de baan te verspreiden.
Ook al levert een digitale centrale of (digitale) booster een stuk meer stroom dan een analoge transformator… Als er tussen de centrale / booster en de rails veel weerstand zit (als gevolg van slechte bedrading) kan er zomaar kortsluiting optreden!
Elektronische aansluitingen op de modelspoorbaan moeten dan ook niet onderschat worden, daarom deze tips om je op weg te helpen:
De eerste stap in het verbeteren van de modelspoor elektronica is het aanleggen van ringleiding met meerdere aansluitingen die de rails voorzien van stroom.
Voor de hoofdaders van de ringleiding kun je het beste een draad van 2,5 mm² dik gebruiken. Dit kan installatiedraad zijn dat je overal in huis tegenkomt of gewoon flexibel draad van 2,5mm dik. Dit is over het algemeen voldoende, voor schalen O en groter zul je 4mm dik draad moeten gebruiken.
Voor de voedingsdraden van de ringleiding naar de rails kun je een dunner draad van bijvoorbeeld 0,25 mm² of 0,32 mm² pakken.
Naarmate het spoor verder van de ringleiding af ligt dien je dikker draad te gebruiken.
Voorbeeld van ringleiding uit de cursus digitaal modelspoor.
Vaak valt de bedrijfszekerheid van een modelspoorbaan te voorspellen door simpelweg onder de baan te kijken…
Als de bedrading er uit ziet als spaghetti dan zijn er vaak ook storingen, ziet het er echter netjes uit dan zijn er meestal ook minder storingen en de storingen worden sneller opgelost.
Het overzichtelijk houden van de elektronica begint met het goed documenteren van de bedrading. Maak een diagram van de bedrading en label eventueel ook de draden met hun functie en wees consistent het gebruik van kleuren en documenteer dit ook van te voren!
Enkele hulpmiddelen voor het netjes aanbrengen van bedrading zijn kroonsteentjes, tiewraps, boekbinders (om kabels bij elkaar te houden) en andere hulpmiddelen om kabels georganiseerd te houden. Een handig hulpmiddel is ook de Cablox:
Binnen de elektronica op de modelspoorbaan, vormen de kabelverbindingen het zwakste punt. Als een verbinding niet goed gemaakt is of los raakt, zal de stroom niet doorgegeven worden en zullen alle componenten na deze verbinding minder stroom ontvangen!
Er zijn eigenlijk 2 manieren om een goede verbinding te maken: De eerste is het solderen van de draden en het vervolgens goed afdekken van deze verbinding met een krimpkous of elektriciteitstape. Het solderen van de verbindingen kan echter redelijk wat tijd kosten, vooral als je later de verbindingen los moet solderen als er een iets wijzigt.
Meer tips over solderen kun je in mijn artikel met soldeertips vinden.
De tweede manier voor het maken van betrouwbare verbindingen, is door gebruik te maken van kabelschoentjes. Kabelschoentjes bestaan vaak uit 2 delen die in elkaar schuiven, of met een schroefje of connector te verbinden zijn.
Uiteraard is veiligheid belangrijk bij het aansluiten van de elektronica op de modelspoorbaan. Kies daarom voor kortsluitingsbeveiliging en zorg ook dat deze goed werkt. Het komt namelijk wel eens voor dat door te veel weerstand van kabels en rails de kortsluitingsbeveiliging niet goed werkt.
Creëer daarom bewust kortsluiting op verschillende plekken op de baan en kijk of de kortsluitingsbeveiliging de kortsluiting detecteert en ingrijpt. Meten of er te veel weerstand op bijvoorbeeld een voedingsdraad of tussen 2 rails stukken zit, kun je doen door een multimeter op deze 2 plekken aan te sluiten en de weerstand te bekijken, hoe dichte de weerstand bij de 0 hoe beter.
—
Door het beter plannen en iets meer tijd besteden aan de aanleg van de elektronica op de modelspoor, bespaar je jezelf een hoop tijd en gezoek in toekomst. Ik hoop dat deze tips je geholpen hebben om de elektronica op jouw modelspoorbaan te verbeteren.
Laat ook even een reactie achter, en vergeet niet dit artikel te delen op de sociale kanalen (Facebook, Google+ en Twitter)
Speciaal iets voor de doe het zelver. Is het u al eens opgevallen dat na…
Laadperron of verhoogde kop- en zijlading? We gaan even terug in de tijd. Tot diep…
Foto 001Het zelf bouwen van een silo met storttoren – waarvan de stortbeveiliging wordt geregeld…
Er komen steeds meer modelbanen – in N en H0 – met een (binnen)haven. Daar…
In de beginperiode van mijn modelspoorders bestaan, droomde ik van een relatief simpele rondlopende analoge…
Bewegende scenery is natuurlijk één van de mooiste elementen op de modelbaan. En wie een…
View Comments
Ook hier kunnen wij weer verder mee, zeer interessant; bedankt Koen
Weer prima Koen , mvg Peter
dknoop100@gmail.comikben
Ook een goed idee, ik zelf zat te denken aan kroonsteentjes.
Pas op met kroonsteentjes. Die kunnen storingen veroorzaken. Kabels nooit vertinnen maar adereindhulsjes gebruiken. Kroonsteen boutjes kunnen soldeer doen inklinken waardoor vonkjes onstaan. Beter zijn veerklemmen waar je juist wèl beter kunt vertinnen. Ik gebruik al jaren de 731693-89, 808670-89 en 522400-89 (van WAGO) Zijn er van 2 t/m 5 polig. Alles van Conrad. Bouwmarkten hebben ze ook maar per stuk duurder. Conrad rekent wel onder €35.- bezorgkosten.
Ik ben zeer tevreden over de hele uitleg
L.S.
Let even op bij noemen van aderdoorsnede 2,5 mm is GEEN instellatiedraad.
Dit moet zijn als voorbeeld : 1,5 mm2. 2,5 mm2. 4 mm2. 6 mm2. 10 mm2. Enz.
Elke leiding heeft een vastgelegde toelaatbaarheid van de stroom. Bv. 10 AMP 20amp enz.
Allemaal vastgelegd in de N 1010 oud. de huidige NEN normen.
Kijk dus uit met adviezen aan hobbyisten. Ook is vastgelegd hoe bepaalde draden of leidi gen bevei,idd moeten worden. Zeer belangrijk om brandgevaar te voorkomen.
Beste Koen,
Ik hoop dat je de doorsnede van de elektrische draden wilde opgeven en niet hun diameter. Die doorsnede wordt uitgedrukt in mm², niet in mm.
Een draad van 2,5 mm² mooi plooien is al een kunst, laat staan een draad van 2,5 mm (diameter).
Verder niets dan lof voor je artikelenreeks. Houden zo.
Deze was interessant, maar niet meer voor mij daar ik elektrieker ben en dit alles weet, maar ter info is dat men de mensen niet moet gaan opsturen naar de winkel met vraag voor draad van 2,5 mm want dit bestaat niet en kennen ze niet in het magazijn of winkel, dus de juiste benaming is wel degelijk 2,5 mm2 of een andere sectie zoals 0,5 mm2 ,en dit kennen ze dan wel ; sorry maar als elektrieker ben ik daar secuur of correct op, en by the way draad met sectie van 0,32 mm2 bestaat niet.
Dan met draad van 1,5 mm2 is de hoofdader meer als voldoende voor HO rails , daar men op 1,5 mm2 zelfs tot 16 Ampere mag gaan , een booster geeft tot max 5 Ampere ; dus is 2,5 mm2 niet nodig, nu natuurlijk ga ik niet betwisten als die kring groter is dan 3 meter in HO en dan nog te zien wat men er allemaal op aansluit dan kan men wel naar 2,5 mm2 gaan.
16 ampere door 1,5mm2 ? Bij 220/230V kan dit kloppen
Maar bij10 tot 20V? In mijn auto liggen dikke kabels!
je kan 10 ampere door 1mm2 sturen zonder problemen .
onderschat de startmotor stroom niet en de stroom van de verlichting . die kan echt oplopen .
spanning , volt heeft te maken met de isolatie en niet met de diameter van de kabel .
Beste marc
ik heb een probleem misschien dat jij hier een oplossing voor weet
Er rijden diverse locs en er word geschakeld met schakelrails
Nu heb ik het volgende probleem:
Een schakelrails bediend 2 wissels en een sein, nu wil ik door een 2e schakelrails maar één van de genoemde wissels bedienen maar dan schakelt de andere wissel en het sein ook mee.
Is hier een schakeltechnische oplossing voor?
ja een relais met 2 afzonderlijke contacten daar sluit je de wissels op aan relais laten bedienen door 1 schakelrail , die schakelt de 2 wissels , de andere schakelrail bedient 1 wissel rechtstreeks
L.S.
Gebruik zoveel mogelijk KEMA keur materiaal zeker bij kabelschoenen en verbinders. Gamma kabel schoentjes enz. Zijn vaak slechte kwaliteit zeker indien met boosters gewerkt gaat worden dat zijn vaak hoge stromen die op slechte verbindingsplaatsen warmte dus brand kunnen veroorzaken.
Waarom zilver nikkel spoorstaven slechte geleiders zouden zijn moet maar eens uitgelegd worden. Zilver is een prima geleider nikkel wat minder. De samenstelling van de legering is dan belangrijk.
Goed opletten dus bij het geven van adviezen en bij twijfel vakmensen / voorschriften raadplegen.
Jan
Met diodes ontkoppelen scheiden?
Interessant artikel, zelf net begonnen. Wel heb ik een vraag.....ik heb een aantal lantaarnpalen en uiteraard wissels met hele hele dunne draadjes....hoe ga je daar mee om, solderen geeft te veel warmte en kroonsteentjes zijn dan ook wel heel groot.
Er is kwa bedrading wel een verschil tussen een moment schakeling of een constante. B.v. voor wissels en ontkoppelrails t.o.v. rijstroom of verlichting met lampjes. Wat ik zou of ga doen is; af en toe op strategische plekken, het ampèrage opmeten door (m.b.v. een uni of ampère meter)1 van de 2 aders c/q rails te onderbreken en vervolgens uit te rekenen hoeveel watt er verbruikt wordt. Sommige spoorders hebben een vaste meter geïnstalleerd in de leiding waar alle stroom door geleverd wordt. Elektronica leveranciers verkopen vaak simpele hulpmiddelen die je in een stopcontact steekt en daar de stekker in doet van het apparaat die de aangepaste stroom doorgeeft. Ik heb al jaren zo'n ding in gebruik om af en toe het gebruik van apparatuur te testen. Succes.
Metselaar Marc.
Ik zie dat ik in goed gezelschap ben.
Het is altijd opletten en uitkijken bij het geven van adviezen en tips aan hobbyisten.
Veiligheid voor alles. Voorschriften zijn er niet voor niets. Toch?
Koen moet dus goed nadenken voordat hij wat uitdraagt en adviseert.
Jan
je daar is verschil tussen . bij een constante stroom is de kans op ongewenste warmte ontwikkeling veel groter dan als de stroom slechts een korte tijd loopt.
Heel nuttig om te weten, zal er rekening meehouden tijdens bouw van mijn baan