Centraal op de modelspoor is natuurlijk de modelspoor rails, waar de modeltreinen over rijden. Het goed leggen van spoor zorgt voor minder ontsporingen en vastlopers. Daarom is het de moeite waard om voldoende tijd aan deze klus te besteden.
In dit artikel leer je modelspoor rails leggen in 6 stappen.
1. De ruwbouw
Voordat je de rails kunt gaan leggen heb je natuurlijk een ondergrond nodig. Als je een treintafel hebt, kun je het spoor hier op gaan leggen. Bij een open onderbouw moet je echter eerst de ruwbouw maken. De ruwbouw bestaat uit de vormen van het traject. Deze vormen worden met een decoupeerzaag uit triplex gezaagd en vervolgens op de onderbouw bevestigd.
2. Railbedding
Bedding onder de rails, heeft op de modelspoorbaan twee functies. Allereerst zorgt het voor demping van geluid en trillingen. Daarnaast hoogt het de rails op, waardoor het net als in het grootbedrijf wat hoger ligt.
De makkelijkste manier is om rails te gebruiken de reeds bedding ingebouwd heeft. Het nadeel hiervan is dat deze plastic bedding er niet realistisch uit ziet.
Märklin C rails met een ingebouwde bedding
Een meer realistische optie is door het spoor iets op te hogen en hier later ballast op aan te brengen. Je kunt hier kurkenstroken voor gebruiken, of alternatief stroken van een dunne isolatieplaat knippen.
Kurkenstroken zijn o.a. hier te koop.
3. Modelspoor rails
Nadat de bedding is aangebracht, is het tijd voor de rails zelf. 90% van de modelspoorbanen maakt gebruik van rails die te koop is in secties. Je koopt dan rechte stukken, bochten en wissels en sluit deze aan elkaar om zo het traject te vormen.
Het beste is wel om vooraf een sporenplan te tekenen. In veel computerprogramma’s kun je zelf werken met verschillende merken rails, zodat je altijd weet dat je uitkomt.
Veel merken hebben naast de standaard rails secties ook zogenaamd “flextrack” met deze flexibele rails kun je aangepaste bochten maken, bijvoorbeeld om een traject sluitend te krijgen.
4. De modelspoor rails bevestigen
Nadat de rails gelegd is, is het belangrijk om alles goed door te testen. Sluit hiervoor (tijdelijk) de transformator of digitale centrale aan op het spoor en test het traject met verschillende treinen.
Het is belangrijk om alles goed door te testen, tot de modeltreinen foutloos over de modelspoorbaan rijden. Als de rails bevestigd is, en de scenery eromheen gebouwd is, wordt het lastig dit nog te corrigeren.
Tijdens het testen, kan het spoor vastgezet worden met spijkertjes. De rails kan ook permanent vastgezet worden met spijkertjes. Het nadeel hiervan is wel dat deze de trillingen doorgeven.
Het vastzetten met lijm is daarom ook een prima optie. Zeker als er nog ballast aangebracht gaat worden, omdat deze de rails ook nog extra bevestigd.
5. Afwerking
Als de rails helemaal gelegd is, naar tevredenheid werkt en vastgezet is, is het tijd voor de afwerking.
De eerste stap in het afwerken is meestal de ballast. Eerst kies je een kleur en formaat ballast, deze is in de hobby winkel of online verkrijgbaar. Vervolgens breng je deze aan met houtlijm.
6. Nog veel meer leren tips?
In het modelspoor handboek bouwen vindt je een praktische uitleg voor het leggen van ballast.
Daarnaast vindt je in het modelspoor handboek ook nog meer uitleg en handige tips voor bovenstaande stappen!
goede oplossing nu nog het strooien van de bedding
Leuk,
Zelf gebruik ik de groene onderlegplaten voor laminaat. Deze vormt de bedding en is in dezelfde vorm gezaagd als de multiplex drager van het spoor.
Op deze gevormde bedding een plastic tape van 30mm breed en daarop de rails voorlopig met spijkertjes. Verdere afwerking zoals je boven hebt beschreven waarbij na de ballast de spijkers weggehaald worden.De plastic tape (grijs) voorkomt dat de groene plaat hard wordt en de demping verdwenen is
Weeral een goed gedacht en ik moet dat nog doen voor ik balasteer.
Prima oplossing , al zou ik in plaats van houtlijm latex nemen , dit blijft enigermate flexibel dempt dus beter en is later makkelijker te verwijderen .
Door het later goed nat te maken kan men de rails /wissel e.d met een plamuurmes los steken.
Heeft is mij al enkele keren goed te pas gekomen.
Leuk artikel. Hoe zit het met bevestiging van bezetmelders enz . Lijkt mij dat je dit doet voor je de rails pertinent bevestigd.
Grt
perMANENT bevestigen, Michel. Dit is een “pertinente” opmerking van mij 🙂
Zeer nuttige informatie.
Echt nuttige informatie
Prima artikel, maar ik ms nog wel wat. Ik heb juist nl grote moeite om de rails netjes recht te liggen en te zorgen dat de stroom tussen trafo / controller en rails goed verloopt.
Spijtig dat nergens de voorbereiding van de sporen vermeld. Immers het is zeer interessant te weten waar en welke draden je dient te voorzien (stroomtoevoer, terugmelding, massa, …) en hoe deze vast te maken (solderen of zo) aan de rails, voordat je de rails (definitief) uitlegt = bovendien dient dit volgens mij best te voorzien op de planning en reeds uitgevoerd vóór het testen.
Opmerkelijk dat dit toch wel belangrijk onderdeel praktisch nooit ter sprake komt.
Hallo Koen leuk en begrijpelijk artikel voor een ieder die nog moet beginnen met rails te verleggen of daar al mee bezig is. Maar alle artikelen die ik hier voorbij zie komen zijn leuk om te lezen en geven vaak bruikbare tips. Steek er altijd wel weer wat van op. Misschien nog een tip voor andere modelspoor liefhebbers: ik zelf gebruik ipv het bekende kurk als ondergrond voor de rails de railbedding van Woodland scenics/ Noch artkelnummer 95952 Ho. Is een rol van 730cm lang 4,7cm breed en 0.5 cm hoog. Makkelijk te verleggen zelfs in bochten ik heb daar schik mee. Maar er zijn meer mogelijk heden met verschillende materialen.
prima uitleg, heb het boek “modelspoorbaan bouwen”, al geruime tijd in bezit en heb er met veel genoegen mee gewerkt
groet
engel.
Duidelijk foto cq data tekening er bij was duidelijker
Ik mis opmerkingen over het vermijden van knikken in de rails (bij hellingen, maar ook tussen vlakke rails als het eigenlijk niet past).
Het op juiste wijze verbinden van de rails (rail-las heel houden en niet verbuigen).
Sommige rails kun je ook schroeven. Dat is gemakkelijker bij het demonteren.
groetjes
Henk
Hallo Koen,
Een prima artikel.
Handig stappenplan.
Deze tips komen precies op het juiste moment. Klasse! Ik ben bezig om via een ovalen cirkel over een lengte van 420 cm in totaal 12 cm te laten stijgen. Dat is best een klus, want het moet gelijkmatig stijgen. Dat doe ik met een meetlatten en met een wagon met een waterpas. En dan is een verhandeling over rails leggen gewoon heel fijn en leerzaam. Ontspannend!
Ga zo door.
Geachte heer Kuypers,
Het is een heel goed artikel, alleen het heet “Modelspoor rails leggen in 6 stappen” maar het gaat niet verder stap 5. Wat is stap 6?
Deze mail geeft de eerste nodige facetten weer van rails aanbrengen. Er ontbreekt nog het verkanten van de bochten het omgekeerd aanbrengen van de wisselbediening.
Zijn goede tips.
Waar je wat aan heb.
Het lijkt zo gemakkelijk maar dat is het niet .
Bedankt
Modelspoor boek besteld en zeer vlugge levering , goed verpak nogmaals dank
Goede tips, was al met de baan begonnen maar ga het zeker toepassen.
Hallo Koen,
Het artikel in het boek gelezen. Heel duidelijk prima.
Dank voor de adviezen , raadgevingen.
Peter
Prachtig artikel!
2 tips:
Als u de sporen wilt weatheren (roestkleur) kunt u dit best doen voor het aanbrengen van de ballast.
Flexrails kunt u best vastsolderen alvorens te plooien om knikken te vermijden.
Spoorse groeten
Frans
Koen , weer een leerrijk artikel
Had zelf graag wat meer info over het leggen van flex-rails (K-rail)
Groetjes
Wimpie
Ik gebruik steeds K rails
Dan bij jij de baas hoe de bochten te leggen
Ook bij het plaatsen van de spiraal een stukje uitzagen in de grondplaat en testen
Eric
plan, uittekenen met de draden die nodig zijn
Ik gebruik als ballast zand. Dat heb ik van een groeve hier in Korea gehaald. Met een zeef de zeer grote korrels eruit gehaald en met een fijn netje waarin ze hier uien verpakken het hele fijne zand weggezeefd. Goedkoop en net echt. Alles wat ik moet importeren wordt te duur door de verzend kosten
weer een prima artikel om mee te werken om het mooi te maken
Dag beste koen,
Dank voor het verhelderend nieuws , hebt ook wat ideeën over het aanleggen v e spoor op hoger gelegen delen .? Daar ik een spoorbaan in kunstmatige bergen wil aanleggen …dus op hoger niveau creeëren in bochtenwerk te de rotsen om een U -vormige baan te ontwerpen als decorbaan ts zwitserland & oostenrijk , als prachtlandschapsmodel ,daar industriële treinsporen me niet aanspreken. graag tips . mvg erik
Dag allemaal,
Iemand ooit al eens antislip op rol geprobeerd als ondergrond?
Voorbeeld van wat ik bedoel vindt u deze link
https://www.hijsenspanbanden.nl/product/antislip-op-rol-3mm-dik/
Met vriendelijke groet,
Jeff
Een leuk item. Toch heb ik nog twee opmerkingen. Ten eerste gebruik je de term bedding. Wel nu, een spoor heeft geen bedding. Een rivier of sloot wel. Bij het spoor spreken we van ballastbed. Ten tweede adviseer je houtlijm. Ik zou dat niet willen aanbevelen. Dat wordt namelijk keihard en doet demping teniet. In plaats daarvan zou ik boekbinderslijm willen aanraden. Lijmt net zo goed, maar blijft enigszins flexibel.
En de zesde stap dan?
Dag Koen,
Bedankt ook weer voor deze gratis email.
Je geeft aan 6 tips te willen geven.
Maar ik zie er maar 5 ?!
Grtz Pierre.
Ik heb veldspoor (n) en gebruik helemaal geen bedding
Dat was vroeger in het echt ook niet,de rails werd gewoon neer gelegd,de wissels met zeer eenvoudige stellers bediend of met de voet.Veel weathering
pas ik toe,de wissels van minitrix deze zijn kort met eigen gemaakte stellers.
Zo heeft iedereen gelukkig zijn eigen smaak.