Fotografie : Hannes
Rondom het digitaal in blokken rijden bestaan nog vaak wat mistverstanden. Dit komt omdat de term zowel voor Digitaal als Analoog modelspoor gebruikt wordt.
Op een analoge modelspoorbaan zijn blokken geïsoleerde stukken rails die gebruikt worden om meerdere treinen te kunnen sturen. De rijspanning in deze blokken kan aangepast worden door losse transformators of zelfs uitgeschakeld worden met een. Uiteraard is de functionaliteit ver uit te breiden d.m.v. diverse schakelingen en begint dit al te lijken op het automatiseren van de modelspoorbaan.
Op de digitale modelspoorbaan is een blok niet helemaal geïsoleerd. Maar dienen de blokken om te detecteren waar de modeltreinen zich op dat moment bevinden. Met deze informatie kan het digitale systeem vervolgens weer een signaal naar de trein sturen wat de basis is van een geautomatiseerde baan.
Blokken op de digitale baan worden gecreëerd door zogenaamde bezetmelders aan te brengen. De melding vindt plaats doormiddel van Massadetectie (3-rail) of Stroomdetectie (2-rail) maar er kan ook gebruik worden gemaakt van een reedcontact of magneetschakelaar, maar deze laatste twee methodes zijn minder betrouwbaar.
De bezetmelder geeft vervolgens een signaal aan de Terugmelddecoder (die eigenlijk een encoder is aangezien hij de bezetmelding omzet naar een door de centrale te lezen signaal).
Terugmelddecoders zijn zowel los te koop als met bezetmelders ingebouwd, waardoor je dus enkel de terugmelddecoder nodig hebt.
Op terugmelddecoders zijn vaak meerdere geïsoleerde spoorsecties aan te sluiten, die dan opeenvolgende adressen van de decoder krijgen, waarmee je op de centrale op computer kunt werken.
Terugmeldingsdecoders zijn o.a. te koop bij Conrad.
Blokken op de digitale baan zijn baanvakken die verdeeld zijn in 2 of 3 secties. Bij voorkeur 3 secties: Aanmeldsectie, Afremsectie en een Stopsectie, deze secties voorzie je dus van een bezetmelder, die vervolgens weer aan de centrale aangesloten is.
* Belangrijk is dat de totale lengte van het baanvak / blok langer is dan de lengte van jouw langste modeltrein.
Nu dit aangesloten is geeft een terugmelddecoder dus een melding aan de centrale als er een trein in het baanvak bevindt. Je kunt handmatig reageren op de meldingen door de treinen te sturen, maar de reden waarom de meeste hobbyisten kiezen voor blokken is omdat ze hun modeltreinen willen automatiseren.
Op de nieuwste generatie digitale centrale’s kun je vaak al een stuk automatisering doen. Maar in veel gevallen gaat het automatiseren via de computer met een programma zo als koploper. In een dergelijk programma kun je “regels” toevoegen voor wat er moet gebeuren als een trein in een bepaald baan vak is. En zo kun je dus de gehel baan automaiseren.
In dit hele verhaal hebben we het echter nog niet over seinen gehad, seinen voeren op de digitale baan namelijk in tegen stelling tot seinen op een analoge baan geen actieve rol in het hele blokken verhaal. Als je seinen op een digitalebaan hebt kun je deze ook aansluiten op de centrale, en zo zal een sein op rood gaan als een blok niet ingereden mag worden. Maar het is dus niet de sein die er voor zorgt dat de trein dit blok niet in kan rijden. Je zou dus kunnen zeggen dat seinen op een digitale baan “voor de sier” zijn.
Blokken maken in de praktijk
Nu dat je weet hoe blokken op de digitale baan werken, is het tijd om te kijken hoe je dit zelf in de praktijk kunt gaan toepassen. Allereerst moet je je realiseren dat blokken niet goedkoop zijn en ook aardig wat bedrading met zich meebrengen. Voor de een klinkt dit niet als de definitie van plezier in de hobby hebben, en voor de ander klinkt dit als een leuke uitdaging. Kijk dus vooral of je er plezier in hebt om blokken te gaan realiseren.
Voordat je de blokken daadwerkelijk op de baan aan gaat brengen, is het van belang vooraf te weten welk besturingsprogramma je gaat gebruiken, zodat dit systeem leidend is voor de keuze van terugmelddecoders en niet andersom.
Nu je weet met wat je ongeveer gaat werken is het tijd om een inventarisatie te maken van hoeveel materiaal je nodig hebt. Pak je baanplan erbij en teken de blokken uit, en deel deze weer op in secties en geef ook de punten aan waar de bezetmelders moeten komen en hoe de bedrading ongeveer zal lopen.
Tijdens het uitschetsen van de blokken, kom je al gauw achter eventuele problemen die zich voor kunnen gaan doen. Zo is het van belang om van te voren te bepalen of een blok in twee richtingen kan worden gebruikt (dus dat de inrijsectie in de andere richting de stopsectie wordt).
Nadat je tevreden bent met de blokken op papier is het tijd om het in de praktijk te gaan brengen. Afhankelijk van het type bezetmelder is het nu tijd om rails te gaan isoleren, draden te trekken en de boel te testen!
Mocht je jouw ervaring willen delen, of een andere reactie achterlaten dan kan dat hieronder.
Meer weten over Digitaal Modelspoor ? kijk dan eens naar de cursus Digitaal Modelspoor.
Hoi Koen,
Ik vind je emails altijd erg interessant en hoop van je tips uitgebreid gebruik te kunnen maken als ik binnen afzienbarende tijd mijn marklin m-baan weer uit kan leggen (en uitbreiden).
Ik wilde vragen of je nog iets van schema’s heb (met daarbij vermeld welke rails ik moet gebruiken want er zijn o.a. diverse soorten “bochten”)
Ik hoop van je te horen
Oke Koen wordt steeds spannender, maar twee rij richtingen bezet melders maken lijkt denk ik moeilijker dan het is ?
Ik volg je op de voet.
gr. Ron
Hoi Ron , Twee rij richtingen bezetmelders is makkelijker dan je denkt.
De bezet melders opzich bepalen namelijk niet de rijrichting. Het pc programma maakt de beslissingen. Een bezetmelder geeft alleen maar een signal naar de digitale central of de PC.Als een trein van de ene kant een blok inrijdt is de bezetmelder een inrij melder , maar komt de trein van de andere kant dan fungeert deze als stop cq uitrij melder. Daarom moet je een blok in drie delen splitsen. Minimaal twee bezetmelders maar drie is beter.
Ik gebruik het programma KOPLOPER , van Paul Haagsma , schitterend besturings programma. Veel mogelijkheden , Ben daar zeer tevreden over.
Groeten Raymond
Hee Koen,
Hier ben ik juist aan toe. Prima heldere uitleg. Ga alsjeblieft door met uitleg over de blokken, de interface, de bezetmelders en dergelijke. Heel interessant omdat ik in andere uitleg vaak meer de weg kwijt raak dan dat ik wijzer word.
Ga door.
groeten
Harm
koen dit is zeer goed
Beste koen,
Dit is een zeer goed onderwerp, alleen in rijd nog analoog
Bedankt, ook ik wil hier graag verder mee maar weet niet wat ik allemaal nodig heb en hoe ik het toe kan passen. Ik heb alleen maar 2 lokomotieven digitaal. En die rijden met de locmaus van Roco
Ik kijk uit naar het vervolg.
Dirk
Alvast heel erg bedankt voor de geleverde informatie.
Ben sinds verleden jaar overgeschakeld naar digitaal.
Heb alles in verband met analoog rijden nog aan een schappelijke prijs kunnen verkopen.
Begin dus infeite terug vanaf nul.
Hoop in de toekomst ook eens een woordje uitleg te verkrijgen over het verweren van gebouwen.
Mvg
echt goed koen, ikzelf ben al een gevorderde in het digitaal blokken maken
maar heb het indertijd allemaal zelf moeten uitzoeken, echt fijn wat je doet
velen kunnen hier uit leren, en als je verder doet, IK OOK!!!
hoop in de toekomst nog veel van je te horen
mvg,
marklinrijder
Hallo Koen, Leuk artikel, wordt vervolgd, hoop ik. Heb zelf redelijk grote ( Märklin ) U-baan met drie schaduwstations, maar nog wel analoog en helemaal geregeld met seinen. Een gedeelte wordt in twee richtingen bereden. Door de inbouw van ESU-decoders rijdt alles met afgestelde snelheid en optrekvertraging, daardoor zou ( evt. gedeeltelijke ) digitalisering wel mogelijk zijn.
Ben benieuwd naar je volgende artikel.
Mvg,
Bert
Leuk artikel, kijk al uit naar vervolg
Hartelijk dank hier ga ik mee aan het werk er zullen zeker nog wel vragen komen. maar tot zover bedankt HG Ron
heel nuttig, want ben erzelf mee aan de gang gegaan,maar vind koploper vrij ingewikkeld, en als je het dan niet snapt of heb het er moeilijk mee is de lol er zo af.
He Anton , ben het met je eens , maar ik ben ook met koploper begonnen , weliswaar met behulp van anderen maar kan nu toch aardig overweg met koploper. Alhoewel ik met seinen nog niet werk , dat snap ik ook nog niet.
Maar momenteel heb ik 15 treinen op mijn baan staan en rijden , natuurlijk.
niet allemaal tegelijk maar ze wisselen elkaar af. Soms zijn er 8 tegelijkertijd in beweging.
O , ik rij Nspoor , verschillende merken , meeste lokomotieven zelf digitaal gemaakt.
Groeten Raymond
ja heel nuttig
Mooi artikel. Er is weinig goede informatie over blokken en sectie indelingen te vinden (zonder dat iedereen meteen over elkaar heen valt in verdediging van in zijn ogen de juiste en enige manier). Bijvoorbeeld (uitgaande van permanent detectie bij 3 rail systeem) wanneer gebruik je nu 1 sectie, 2 secties, 3 secties (of op een perron nog meer ivm juist stoppen van een treinstel) en dan ook in verband met éénrichting en tweerichting verkeer in het blok.
Hierbij nog een aanvulling:
Bij gebruik van permanent detectie (3-rail via de wielen) moet een sectie langer zijn dan de langste wagon. Anders kunnen de wielen voor en na de sectie staan, waardoor er geen permanente detectie is maar de trein er wel staat.
Interessante stof dat digitale gebeuren, Koen. De blokbeveiliging is bij mijn (gecompliseerde)baan zeker nodig. Ik heb 2 van de 4 benodigde keerlusmodules in gebruik. Ik blijf het volgen.
ik weet nu dank zij deze uitleg weer wat meer over digitaalrijden
dank
groetjes Willem
Zeer interessant en nuttig voor mij vermits ik terug begin met modelbouw… was 18 jaar toen en nu 80 groetjes Marcel
beste koen zoals je weet ben ik begonnen een modelbaan te bouwen met de instucties van jou boek heb ik eindelijk mijn beginbaan en tafel klaar en daar mijn starterspakket van marklin opgezet en ben met mijn digitale decoder aan de gang gegaan in het begin ging alles goed maar nu heb ik digitale decoders erbij gekocht voor mijn wissels en nu krijg ik maar een wissel die het doet met de insteling van de decoder en de andere twee niet nadat ik bij de dealer was geweest en die het ook niet wist omdat hij alleen fleisman wist is mijn vraag aan jou wat nu intussen nadat ik alles mee genomen heb na de daeler krijg ik ook niet meer mijn loc aan de gang de decoder geeft we aan dat hij aanwezig is maar hij rijdt niet meer. zou jij mij kunnen helpen graag of advies geven wat nu.
Hoi, ik bin bezig degital rijden ,ik heb bij onze club koplopercursus gevold maar kon deze niet geheel afmaken inverband een operatie, nou zit ik alleen nog waar ik de
bezetmelders en of terugmelders neer moet zeten, ik zeven a acht sporen mijn baan is van fleissmann profi rail, die acht sporen zijn voor onderbouw, en kun je misschien een voorbeeld laten zien, en wat betreft de reactie is wat mij betreft klasse.
groeten henk.
Ook zeer nuttig.
Koen,
Deze info,s zijn bijzonder welkom.
Een prima stappenplan.
Zeer interessant maar ik blijf bij analoog en daar werken mijn seinen wel met bloksysteem.
Tevens werk ik daar soms met reedkontakten.
Hoi Koen, een behoorlijk betrouwbare manier van detectie zijn lichtsluisen (ook bij Conrad verkrijgbaar), mits op de juiste (buffer)hoogte geplaatst. En het leuke is dat je met Koploper een heel bundel sporen met slechts 2 lichtsluisen kunt controleren (heb zelf 6 schaduwsporen naast elkaar waar ik/Koploper 12 treinen op kwijt kan => Koploper houdt bij per spoor welke lengte al bezet is en rekent uit welke korte trein er nog achter past zodat het spoor optimaal bezet is. Dit werkt bij mij naar grote tevredenheid (en daarbij => voordelig).
Opmerkingen:
1) staat los van 2-rail of 3 rail rijden,
2) werkt alleen bij een-richting verkeer (maar daar zijn opstelsporen vaak ook voor bedoeld)
M.vr.gr. Erik.
Bedankt Koen, informatief
Hoi Koen,weer erg leerzaam.
Mijn baan zit in dozen en is voor mijn bijna oude dag.
Net mooie sound loc gekocht en wil hem nu zelf laten rijden door zelf in te stellen.
Helaas kost mij dit zoveel moeite om te lezen met alle technologische hoogstandjes….
Mijn vraag is er iets of iemand die mij dat in praktijk kan uitleggen,door het te zien dus
Zou dat heel graag meemaken omdat dat voor mij veel duidelijker is dan leesvoer waar ik mijzelf ook echt in verdiep.
Misschien eens in de zoveel tijd een clubje waar het visueel kan worden uitgelegd??
Bovenstaande ook prachtig en zeer leerzaam dat is ook de uitdaging.
Vriendelijke Groet Ben Gerritsen(Lange Ben Texel))
Beste Koen, dit helpt. Ik heb het zelf uitgezocht en inderdaad je hebt veel draad nodig. Draad die ook de rijstroom moet kunnen leveren. Verder kosten de decoders of encoders nogal wat euri. In de buitenbaan die ik heb ga ik nu lengtes invoeren en de rijsnelheid meten en dan moet het goed komen. Verder blijf ik erbij dat ook de buitenbanen meer aandacht moeten krijgen. Jan
Beste Koen,
Weer geweldige info.
Het boek over digitale cursus heb ik altijd bij de hand.
Ik zit er konstant in tebladeren.
M.v.g.
Peter