Een Modelspoorbaan die het goede voorbeeld geeft…
Langs weg & rail in nul door Guillaume Veenhuis
Soms denken wij modelspoorbouwers te groot… en maken we direct grote plannen voor het verbeteren van onze baan. Zo maken we plannen om het landschap opnieuw op te bouwen, een analoge baan om te bouwen naar digitaal of zelfs een volledig nieuwe baan te bouwen.
Maar het verbeteren van de modelspoorbaan kan ook in kleine stappen. En om je op weg te helpen, geef ik je in dit artikel een paar tips die je vandaag nog kunt doen om jouw modelspoorbaan te verbeteren:
1. Een ringleiding
Iets dat misschien niet direct zichtbaar is, maar wel veel storingen kan voorkomen is het ordenen van de bedrading.
Als je nog geen ringleiding hebt, is dit een mooie eerste klus om mee te beginnen. Een ringleiding zorgt dat je minder lange voedingdraden nodig hebt en dat de voedingdraden dus beter geleiden. De ringleiding ligt – zoals de naam doet vermoeden – als een ring onder de treintafel. De voeding voor de ringleiding komt natuurlijk gewoon van de transformator of digitale centrale.
Vervolgens zijn er aftakkingen van de ringleiding(en) waar je stroom nodig hebt. In eerste instantie zijn dit dus de railstukken om spanningverlies te voorkomen. Maar daarnaast heb je ook voeding nodig voor wisselaandrijving, seinpaal en bijvoorbeeld straatverlichting. Als je veel “accessoires” als straatverlichting of verlichting in huizen e.d. hebt, kan het nuttig zijn een extra ringleiding aan te leggen.
Dan heb je twee ringleidingen, een voor de rails en een voor de accessoires.
2. Documenteer je elektra
Een tweede klus die je kunt doen, die ook de elektronica overzichtelijker maakt, is het documenteren van de elektronische onderdelen. Vooral voor nieuwe ontwikkelingen op de modelbaan in de toekomst is dit handig. Over 2 jaar weet jij waarschijnlijk niet meer welke kabel waar nu precies voor dient en hoe het allemaal werkt.
Heb je de bedrading al grotendeels op orde maar hangt het er allemaal nog een beetje losjes bij..? Trek dan alle draden eens strak en zorg er voor dat er (vooral bij een digitale baan) voldoende ruimte is tussen de verschillende kabels. Stroomsoorten hebben namelijk de neiging om ook buiten de kabel actief te zijn en door onderling enige afstand te hebben tussen de kabels (ringleiding), voorkom je dat ze elkaars signaal oppikken. Bij een storing kun je bovendien gemakkelijker de oorzaak ervan vinden.
Je kunt ook kabelkokers toepassen voor het ordenen van de draden. Bijvoorbeeld 3cm in doorsnede kartonnen documentenkokers. Schroef ze onder de tafel tegen de poten. Wikkel rond de kabels zelfklevende etiketten met een cijfercode er op. Bijvoorbeeld met de aanduiding spoor 1 of spoor 2, sein 1 of sein 2. Daarnaast is het natuurlijk belangrijk consistent te zijn met de kleuren draden die je gebruikt. Je kunt hier eventueel de norm NEM-605 voor aanhouden: klik hier
3. Oude klussen oppakken
Bijna elke modelspoorbaan kent wel klusjes die nooit afgerond zijn. Of het nu om die ene straat gaat die wel aangelegd is maar nog geen belijning heeft of andere details. Of misschien om huizen die er “iets te nieuw” uitzien en nog geweathered moeten worden.
Ga eens kritisch na of er op jouw modelspoorbaan nog plekken zijn die afgerond moeten worden. Hoewel het soms lastig is om dergelijke klussen weer op te pakken (nieuwe klussen lijken altijd leuker), zul je al snel de smaak te pakken krijgen. Vaak is het afronden van oude klusjes uiteindelijk extra belonend.
Een oude klus oppakken, kan soms ook betekenen dat je een deel van de baan moet renoveren, omdat je het in eerste instantie niet helemaal naar wens hebt afgerond. Hoewel het renoveren van een bestaande baan soms minder aantrekkelijk lijkt als het bouwen van een nieuwe, krijg je uiteindelijk meer resultaat in minder tijd! In het Modelspoorbaan Handboek vind je een heleboel voorbeelden (foto’s) van modelspoorbanen, waarmee je ideeën kunt opdoen om op jouw modelspoorbaan toe te passen.
4. Onderhoud van baan en treinen.
Een klus die je eigenlijk altijd wel kunt doen, is onderhoud plegen aan de modelspoorbaan. Met name in de zomermaanden wanneer de meeste hobbyisten minder met de hobby bezig zijn, is het belangrijk de baan en treinen in goede staat van onderhoud te houden. Regelmatig onderhoud voorkomt het opbouwen van stof en potentiële oxidatie. Daarnaast gaan treinen ook langer mee als je ze onderhoudt. Hoe je exact onderhoud pleegt aan de baan en treinen lees je in dit artikel: https://www.modeltreinen.org/onderhoud/
5. Een achtergrond maken
Een element dat een modelspoorbaan absoluut afmaakt, is een goede en vooral optisch passende achtergrond. En zeg nou eerlijk.. is het niet zonde dat, nadat je veel tijd hebt besteed aan het maken van je scenery, dit tafereel vervolgens nogal afsteekt tegen een kale achtergrond? Zo’n lege muur van pleisterkalk of behang…
Met een middagje werk kun je een mooie achtergrond schilderen. Kies je voor alleen wat wolken, dan ben je binnen een uur zeker klaar. Die wolken (blauwe lucht, bovenin witte wolken, onderkant wat donkerder, bijvoorbeeld grijstinten) kun je rechtstreeks op de muur schilderen wanneer de modelspoortafel tegen die muur is aangebouwd. Heb je de tafel in een vrije ruimte staan maar beschouw je een bepaald gedeelte als de achterwand, monteer dan een plaat (bijvoorbeeld triplex) aan je tafel en beschilder die. Daarnaast zijn er kant en klaar gedrukte achterwanden verkrijgbaar in modelspoorwinkels. Variërend van polderlandschappen tot bergen en van lieflijke dorpjes tot industrieterreinen of stadscentra.
Exacte stap-voor-stap instructies van de verschilende manieren van een achtergrond maken, lees je in het Modelspoor Handboek.
6. Weatheren
Er zijn hobbyisten die weatheren altijd uitstellen. Ze willen eerst hun baan af hebben of in hun ogen perfect hebben voordat ze de finishing touch gaan toevoegen. Maar in werkelijkheid is de baan nooit echt af of perfect. Daarom kun je prima beginnen met weatheren tijdens de bouw van jouw baan. Zelfs wanneer je alleen (nog) maar rails hebt liggen, kun je al de treinen en de rails zelf gaan weatheren. Voor weatheren is niet veel meer nodig dan wat kwasten, verf en wat huis-, tuin- en keukenartikelen zoals krijtjes of wat bouwstof om verouderings- of vervuilingseffecten te maken.
Weatheren is het uiterlijk van de attributen op de modelbaan aanpassen. Immers, je probeert een stukje werkelijkheid in model weer te geven. In de werkelijkheid zijn de gebouwen, auto’s, trams, locomotieven en rijtuigen niet zo prachtig nieuw glimmend als ze uit de doos komen, nadat jij ze hebt aangekocht. Door ze met wat verf of krijt of ‘rommel’ te veranderen (een verweerd uiterlijk te geven), maak je er een veel meer levende baan van.
Voorbeelden en exacte technieken (met foto’s) voor het weatheren van diverse onderdelen op de modelspoorbaan vind je in het Modelspoor Handboek hoofdstuk 7 .
Ik hoop dat dit artikel je op ideeën heeft gebracht om jouw modelspoorbaan te verbeteren. Mocht je zelf nog tips hebben, laat het hieronder in een reactie weten!
Meer tips en ideeën voor het bouwen van een modelspoorbaan ? Kijk dan eens naar mijn nieuwe boek: https://www.modeltreinen.org/product/modelspoor-handboek/
hier hebben wat aan goede tips
ja dit zijn handige tips
heel goede opname’s en goede tips,ga zo door dan mag je blijven,hahaaha.
ik wist niet dat s’Hertogenbos zo’n mooie grote baan hadden,dank hiervoor
werkelijk zeer goede reportage. Ik hou me aanbevolen voor de volgende mail. dank u wel. gerrit.
Beste Koen
bij mij heb ik kabelkokers van 3cm onder de tafel tegen de poten geschroefd.Het deksel heb ik in stukjjes van 3cm afgezaagd,dan om de 20cm er weer opgeklikt.
de bedrading gekleurd en gecodeerd b.v. spoor 1of 2,sein 1 of 2.
plus zelfklevende etiketten met code eromheen gevouwen met nummering,en geen spinnenweb onder de tafel.
de ringleiding van gestript installatiedraad vastgezet door gaatjes in de dwarslatten rond getrokken.de plus en de min naast elkaar op 10cm afstand.
Goede tips
Voor mijn kabels gebruik ik boekbinders voor weinig te koop in de betere kantoorhandel.
Ze zijn er in verschillende maten en er zitten er honderd in een doos even met het lijmpistool vastzetten en klaar.
Mvg Frans
De link naar NEM-605 werkt helaas niet.
EDIT => Werkt weer
Fantastisch,al die nuttige tips!
Prachtig al die nuttige tips!
Ik wil ook een rondleiding aanleggen ben er mee bezig
Heb nu een wirwar aan draad en
Zie soms door de bomen het bos niet meer
Bedankt voor de tips
Elektriciteit is echt niet mijn sterkste punt
ik lees het wel maar is echt Chinees voor mij
als ik eenmaal gezien heb hoe het gemaakt wordt zoals een ringleiding dan heb ik er daarna geen moeite meer mee
scenery heb ik totaal geen moeite mee zoals het weatheren
een idee is de punten te benoemen b.v. met een cijfer en dan kan je de diverse functies in hoofdgroepen verdelen b.v. stroom voorziening met alles wat daar mee heeft te maken te laten beginnen met 01.
vevolgens wissels 02 enz.
deze codes noteren zodat je op papier kan zien hoe de bekabeling verbonden is dus een blok schema dat wil zeggen hoe de baan inprincipe is opgebouwd. dit kan je heel goed uitbreiden met ideen,
hallo koen
ik vind het heel fijn die tips van jou eigelijk had ik er niet aan gedacht
met die kabels maar dat ga ik zeker doen gr willie
ik vind het allemaal hele nuttige tips
ik had ongeveer20 jaar niks op treingebied gedaan
maar ik kocht een baan bij de kringloop en ben weer bezig gegaan ik had alles nog en ik ben weer verslaafd
artikel over de bedrading is goed, daar kun je de draad weer mee op pakken!!
Groeten Peter
Hartelijk dank voor de vele goede tips.
Het kan best zo gaan maar die ruimte heb ik niet.
Mijn achtergrond Is blauwe lucht met wolken.
Heel simpel maar wel om te doen.
hallo Koen ik heb erg veel aan de tips die jij mij mailt,momenteel liggen de werkzaamheden even stil ivm de vakantie.maar zodra ik terug ben ga ik er direct weer mee aan de gang en ben ik ook van plan de cursus aan te schaffen.
groeten van Stef
en tot na de vakantie.
heel nuttig ben er blij mee hele goeie tips bedankt
Hele goede tps ! Bedankt en ik denk er aan . Groetjes , Krijn
heel goede tips die zal ik zeker gebruiken Dank u
Leuk die artikelen, heel motiverend om weer van start te gaan met een leuke hobby.
Goede en nuttige tips, hartelijk dank !
dit zijn goede tips
leuk gedaan joh!
Beste koen ik weet uit ervaring uit mijn werk hoe belangrijk het labelen van bedrading is. er staan werkelijk goede tips in je brieven. waarschijnlijk heb ik niet veel bedrading onder de baan liggen ivm dat ik t-gauge rijd dus alleen voeding voor de banen. verlichting loopt via fiber draad.
groetjes hans
beste koen weer een van die grandiose ideen waarje zo niet directop komt maar heel hartelijk bedabkt ik het ge;ijk toepassen
hallo bedankt voor de tips kun je mij ook zeggen op welke code ik het keybord moet zetten alles staat op 0 ik wil mn eerste wissel aan sluiten maar kom er niet uit ook niet met de boekjes zit vast aan control unit 6021 decoder k 83die staat op juiste code.
groetjes aad
Als nieuweling heb ik besloten voor wisselstroom te kiezen.
De tips die hier worden aangebracht zet zich aan om heel wat nutteloos geknoei te vermijden.
Ik heb heel wat te leren.
Dank voor de prachtige en toch eenvoudige tips.
Ik ben zo vrij het met het “opvullen van lege plekken” NIET eens te zijn … 🙂 Het is juist een grote fout van veel modelbouwers om elke vierkante cm. per se te willen OPVULLEN… De baan krijgt op die manier een “pretpark-effect”. Hier heb ik nog een paar vierkante cm: Gauw nog een boom erop. Het is de weidsheid in sommige landschappen die het geheel echt doen overkomen, en nergens beter dan hier geldt de regel: OVERDAAD SCHAADT…..
sluit ik me volledig bij aan !
Het meeste werk moet onder de baan gebeuren wil je het echt overzichtelijk houden. Dat knoop ik echt in mijn oren. Dank Koen.
Hallo Koen. Nu de zomer bijna achter de rug is zal ik goed gebruik gaan maken van deze 6 punten. Samen met het handboek kan ik daar de komende maanden weer mijn ei in kwijt.
Ja goede tips. Ga de komende weken de onderkant van de baan maar eens renoveren., mijn dank
Goed begin is het halve werk. Een prima advies stuk.
goed geschreven heb sluiting in de trafo dus de baan staat stil
Al lang een fan van je, pas sinds een jaartje bezig met model spoor, kan dus elke goede tip goed gebruiken
goed artikel voor de beginner
Voor het maken van een achtergrond heb ik foto`s gebruik van landschappen van
Moezel en rijn in Duitsland en zodanig de heuvels aan elkaar geplakt dat het uit
eindelijk één landschap is geworden met hier en daar op de foto achtergrond
een boompje of wat groen geplakt heb voor diepte inzicht, ook platen en foto`s
van internet gehaald en er bij aan gepast
zeer interessant onderwerp geeft navolging.
Door een verhuizing zit alles nu even in dozen en kisten.
Ben net weer begonnen met het bouwen van een nieuwe tafel in een ruimte van 3 bij 4 meter. Dus alle tips, die ik bij de vorige baan node gemist heb, ga ik van harte gebruiken. Alle “foutjes” in mijn vorig project, kan ik nu schrappen.
Bedankt voor deze info en ik wacht op vele andere info.
Er zijn tirips met een soort label waarop je kunt schrijven. Bindt die op regelmatige afstanden om je kabels met een code (B1.01 is contactrail op de eerste ingang van bezetmelder 1) en je vindt alles eenvoudig terug.
Een ringleiding is niet echt een ringleiding want de uiteinden zijn niet verbonden!
Was weer heel nuttig, dank je wel.
Blij weer eens wat van je te horen. Jou tips zijn altijd nuttig en voor verbetering van je baan altijd gewenst.
McGregor Albert
Goeie info . De elektrische bedrading vind ik zelf een minder klusje,maar ga er toch mee bezig? Ik hoop meer van je te horen en bedankt voor alle tips
Eindelijk eens beknopte goede informatie waar ook een beginnende gebruiker wat aan heeft. Heb je boek al gekocht. Nu nog een boek over het plannen van sporen in relatie met digitaal aansturen van het geheel. Mogelijk met een kostenplaatje, er zijn zoveel systemen.
zeer interessant dit artikel
Weeral een interessant artikel, dank je wel Koen
1. Een ringleiding
Ik had onder de tafel 5 koper draden 2.5mm lopen 1 was Nul andere 4 schakel. Daar kwamen allen straat / huis verlichting op. op elke lampje zat een timertje IC555 die aan gestuurd werd door deze draden
2. Documenteer je elektra
Tip ….. Als je ergens een bedrijf ziet gebouwd worden. Stap eens binnen en vraag vriendelijk naar de opzichter of er in de containers afval signaal kabel ligt. dit is meestal genummerde kabel. die kan je heel goed gebruiken om alles aan te sturen. ( kabel is al genummerd vanaf 4 tot 64 dacht ik. vergeet ook niet de kabel UTP er uit te halen …. kan je ook veel mee 4x 2paar
Dit is een reply op een comment over de bedrading , heel nuttig.
Oude PTT telefonie kabel heb ik van hobbyisten begrepen werkt ook heel goed.
Ik doe straks nog een algemene reply met mijn vraag ….
Beste Koen, ik moet zeggen dat ik eerst nogal sceptisch was over je aanpak en de vele artikelen die je op de email zet. Maar als je alles bij elkaar zet dan zit er logica achter je opmerkingen en arikelen. Zelf ben ik een herbeginner.
In 1967 als kleine jongen begonnen. Nu als senior weer een baan gemaakt en gelijk gedigitaliseerd met de Ecos 2. Nu heb ik me op koploper gestort en probeer de bestaande baan bestuurbaar te maken met koploper. Maar dit valt niet mee. Heb je in je cursus ook een stuk waar ik wat aan zou hebben?
Ga in ieder geval door met je mails, want er zitten zeer bruikbare items tussen!
Dag collega’s en Koen
Vraagje,
zijn er tips voor te gebruiken verdeelblokjes o.i.d. om niet al te vaak nog onder de treinbaan te hoeven solderen , dus bijv. om meerdere aansluitpunten te maken voor de ledjes in huisjes ?
Hoe maak ik een aansluiting OP de ringleiding wat ik een uitstekende tip vind.
( ik lees heel vaak mail en tips )
Mooie richtlijnen Koen, maar dit is duidelijk bestemd voor de binnenbaan.
Ik werk nu al geruime tijd met een tuinbaan, schaal G (1/22.5), en daar spelen ook andere factoren mee.
Zo kan ook een ringleiding nuttig zijn, maar indien je zo een ganse tuin, met meer dan 400 m spoor moet voorzien, wordt dit wel een hachelijke onderneming, want je kan die leiding hier niet onder de tafel bevestigen.
Ik geef dan ook hier de voorkeur aan het werken met langere flex-rails, tot 3 meter, waarbij de railverbindingen overbrugd worden met een gesoldeerd stukje draad, dus in principe wordt mijn spoor tegelijktijd ook ringleiding en dat werkt prima en bespaart mij veel problemen en vooral draad voor de aanleg.
Een degelijk schema van alle bedrading is hier ook geen overbodige luxe.
Het landschap wordt hier ook anders aangepakt, tot in de kleinste details kan werken is hier wel moeilijker en wordt soms snel beschadigd door weer en wind of zelfs door dieren, zoals vogels, katten e.d. die ook een vrije loop hebben in de tuin, niet op schaal maar wel een verwoestende kracht.
Het” weatheren” kan je wel doen bij locs en wagens, verder komt dit vanzelf bij gebouwen e.a. wanneer ze een tijdje buiten staan, meestal zelfs te veel of overdreven zodat moet ingegrepen worden om het te beperken.
Het voortdurend onderhoud van de baan en treinen is hier wel een prioriteit, daar er anders niet lang of niet ver zal gereden kunnen worden.
Maar de aanblik, bij mooi weder, vanop het terras, is dan weer een extra dimensie, die je bij een binnenbaan niet zo hebt, en dat is dan weer mijn motivering om er mee verder te doen.
Mooie reacties, goede tips, die ga ik gebruiken!!
Ik zie alleen nog niet zoveel tips over de bovenleiding, die ik wel ga toepassen, hetzij nu hetzij later.
Lengtes, bochten en wisselberekeningen van bovenleidingen, hoe het beste te installeren en aansluiten.
Iemand misschien een link naar bovenleidingen ?
Koen, jij hebt vast wel tips hieromtrent !
Electra documenteren is een zeer goed idee. Maar! hoe doe je dat? Is daarvoor een bepaalde methode? is er hiervoor een hulpprogramma?
het zijn weer nuttige tips, waarvoor mijn dank.
Dank voor alle tips!
Mijn oude marklin treinen na 50 jaar weer uit de doos gehaald en nu eerst wat onderhoud aan het doen.